آیا بلیطی که از سایت دریافت میکنیم برای پرواز کافی است؟
در دنیای امروز که سرعت و سهولت حرف اول را می زند خرید بلیط هواپیما نیز دستخوش تغییرات بزرگی شده است. دیگر خبری از صف های طولانی در آژانس های مسافرتی یا نگرانی بابت گم شدن بلیط های کاغذی نیست. با ظهور و گسترش سامانه های آنلاین خرید بلیط مسافران به سادگی می توانند از هر کجا و در هر زمانی بلیط پرواز مورد نظر خود را تهیه کنند و آن را به صورت الکترونیکی دریافت نمایند. این تحول هرچند فرآیند سفر را آسان تر کرده اما ممکن است سوالات جدیدی را برای مسافران به خصوص کسانی که برای اولین بار با این شیوه سفر می کنند ایجاد کند. آیا واقعاً همین فایل یا اطلاعاتی که به صورت دیجیتال دریافت کرده ایم برای سوار شدن به هواپیما کفایت می کند؟ چه اطلاعاتی روی این بلیط های الکترونیکی وجود دارد که برای فرآیند سفر ضروری است؟ آیا نیاز به انجام کار دیگری مانند چاپ بلیط داریم؟ و مهم تر از همه در فرودگاه چه مدارکی علاوه بر بلیط الکترونیکی باید همراه داشته باشیم و فرآیند پذیرش مسافر چگونه است؟ درک صحیح سازوکار بلیط های الکترونیکی و مراحل پرواز با آن ها نه تنها از بروز نگرانی و سردرگمی در لحظات حساس قبل از پرواز جلوگیری می کند بلکه تجربه سفری روان و بدون دغدغه را برای شما رقم خواهد زد.
بلیط الکترونیکی یا E-ticket در واقع جایگزین دیجیتال بلیط های کاغذی سنتی است. این نوع بلیط سندی فیزیکی نیست بلکه یک رکورد الکترونیکی در سیستم های کامپیوتری شرکت هواپیمایی یا سیستم های رزرواسیون جهانی (GDS) محسوب می شود. هنگامی که شما پرواز خود را به صورت آنلاین یا از طریق آژانس های مسافرتی که از سیستم الکترونیکی استفاده می کنند رزرو و خریداری می کنید به جای دریافت یک برگه چاپی اطلاعات رزرو شما به صورت الکترونیکی ثبت شده و یک تاییدیه شامل جزئیات پرواز و یک کد رزرو یا شماره بلیط به آدرس ایمیل یا شماره تلفن همراه شما ارسال می شود. این تاییدیه الکترونیکی اثباتی بر خرید شما و داشتن جایگاه در پرواز مورد نظر است. مزیت اصلی بلیط الکترونیکی سهولت در صدور ارسال و نگهداری آن است. مسافران نیازی به مراجعه حضوری برای دریافت بلیط ندارند و خطر گم شدن یا آسیب دیدن آن نیز به حداقل می رسد. اطلاعات ثبت شده در سیستم شامل نام مسافر جزئیات تماس برنامه سفر (مبدا مقصد تاریخ و زمان پرواز) شماره پرواز کلاس پروازی نرخ کرایه و شرایط بلیط و همچنین شماره منحصر به فرد بلیط است. این اطلاعات پایه و اساس فرآیند پذیرش مسافر در فرودگاه و سوار شدن به هواپیما را تشکیل می دهند.
تفاوت های اساسی و قابل توجهی بین بلیط الکترونیکی و بلیط کاغذی وجود دارد که تجربه سفر را تحت تأثیر قرار می دهد. اولین و آشکارترین تفاوت شکل ظاهری آن هاست؛ بلیط کاغذی یک سند فیزیکی است که بر روی کاغذ مخصوص چاپ می شود و شامل تمام جزئیات سفر کوپن های پرواز و شرایط مربوط به آن است در حالی که بلیط الکترونیکی صرفاً یک رکورد دیجیتال در پایگاه داده شرکت هواپیمایی است و آنچه مسافر دریافت می کند تنها یک تاییدیه یا رسید الکترونیکی شامل جزئیات کلیدی و شماره بلیط است. از نظر فرآیند صدور بلیط های کاغذی نیاز به چاپ و تحویل فیزیکی داشتند که اغلب زمان بر و نیازمند مراجعه حضوری یا ارسال پستی بود. در مقابل بلیط الکترونیکی بلافاصله پس از خرید و تایید پرداخت صادر شده و به صورت آنی از طریق ایمیل یا پیامک به مسافر ارسال می شود که سرعت و دسترسی را به شکل چشمگیری افزایش می دهد. مزیت دیگر بلیط الکترونیکی امنیت و کاهش خطر مفقودی است. گم شدن بلیط کاغذی می توانست منجر به مشکلات جدی و حتی از دست دادن پرواز شود در حالی که اطلاعات بلیط الکترونیکی همیشه در سیستم شرکت هواپیمایی یا آژانس صادرکننده محفوظ است و با داشتن کد رزرو یا شماره بلیط و ارائه کارت شناسایی می توان به آن دسترسی پیدا کرد. همچنین تغییرات در برنامه پرواز (مانند تغییر ساعت یا لغو) به راحتی در سیستم بلیط الکترونیکی قابل اعمال و اطلاع رسانی هستند در حالی که در مورد بلیط های کاغذی این فرآیند پیچیده تر بود. از منظر محیط زیست نیز استفاده از بلیط های الکترونیکی با حذف نیاز به چاپ بر روی کاغذهای مخصوص گامی مثبت در جهت کاهش مصرف کاغذ و اثرات زیست محیطی محسوب می شود.
یکی از سوالات رایج مسافران در خصوص بلیط های الکترونیکی این است که آیا پرینت گرفتن از آن ها ضروری است یا خیر. در پاسخ باید گفت که در غالب موارد و برای اکثر ایرلاین ها پرینت فیزیکی بلیط الکترونیکی یک ضرورت مطلق برای انجام پرواز محسوب نمی شود. همانطور که پیشتر ذکر شد ماهیت اصلی بلیط الکترونیکی ثبت اطلاعات شما در سیستم شرکت هواپیمایی است و فرآیند پذیرش مسافر در فرودگاه (چک این) بر اساس اطلاعات موجود در سیستم و تطابق آن با مدارک شناسایی شما انجام می شود. شما می توانید اطلاعات بلیط مانند کد رزرو (PNR) یا شماره بلیط را روی تلفن همراه خود داشته باشید و آن را هنگام چک این به متصدی مربوطه ارائه دهید. با این حال داشتن یک نسخه چاپی از بلیط الکترونیکی می تواند به عنوان یک پشتیبان مفید عمل کند. در صورتی که دسترسی به تلفن همراه یا اینترنت در فرودگاه برای شما مشکل باشد یا اگر باتری تلفن همراهتان تمام شود نسخه چاپی اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار می دهد. همچنین در برخی شرایط خاص مانند درخواست ویزا برای برخی کشورها یا در فرودگاه های با زیرساخت های کمتر توسعه یافته ممکن است ارائه نسخه چاپی بلیط درخواست شود. بنابراین در حالی که معمولاً اجباری نیست پرینت گرفتن از بلیط الکترونیکی می تواند به عنوان یک اقدام احتیاطی مفید باشد تا از هرگونه مشکل احتمالی در دسترسی به اطلاعات جلوگیری شود. اما به طور کلی ارائه اطلاعات بلیط از طریق صفحه نمایش موبایل یا صرفاً اعلام کد رزرو به همراه مدارک شناسایی کافی است.
بلیط الکترونیکی حاوی مجموعه ای از اطلاعات حیاتی است که برای شناسایی مسافر تایید رزرو و انجام فرآیندهای پروازی ضروری هستند. آشنایی با این اطلاعات به مسافران کمک می کند تا از صحت جزئیات سفر خود اطمینان حاصل کرده و در صورت لزوم اطلاعات مورد نیاز را به راحتی پیدا کنند. مهم ترین بخش های اطلاعاتی که روی تاییدیه بلیط الکترونیکی مشاهده می شوند عبارتند از نام و نام خانوادگی مسافر که باید دقیقاً مطابق با مدارک شناسایی باشد جزئیات تماس مسافر شامل شماره تلفن و آدرس ایمیل و برنامه سفر شامل مبدأ پرواز مقصد پرواز تاریخ و زمان دقیق پرواز (ساعت محلی مبدأ و مقصد) شماره پرواز نام شرکت هواپیمایی مجری پرواز کلاس پروازی (مانند اکونومی بیزینس یا فرست) و نرخ کرایه و شرایط مربوط به آن (مانند میزان بار مجاز امکان تغییر تاریخ یا استرداد).
کد تایید و اطلاعات پرواز
یکی از مهم ترین اطلاعات روی بلیط الکترونیکی کد تایید رزرو یا PNR (Passenger Name Record) است. این کد یک شناسه منحصر به فرد برای رزرو شماست و معمولاً شامل ترکیبی از حروف و اعداد است. شما با استفاده از این کد و نام خانوادگی خود می توانید به اطلاعات رزروتان در وب سایت یا اپلیکیشن شرکت هواپیمایی یا آژانس صادرکننده بلیط دسترسی پیدا کنید وضعیت پرواز را بررسی کنید صندلی خود را انتخاب کنید (در صورت امکان) و یا عملیات چک این آنلاین را انجام دهید. علاوه بر کد تایید شماره بلیط نیز یک شناسه منحصر به فرد دیگر است که توسط سیستم صادر می شود و معمولاً یک عدد طولانی (معمولاً ۱۳ رقمی) است که با کد شرکت هواپیمایی آغاز می شود. این شماره نیز برای پیگیری رزرو و در برخی موارد برای فرآیندهای استرداد یا تغییر بلیط استفاده می شود. همچنین اطلاعات کامل پرواز شامل شماره پرواز تاریخ و ساعت دقیق حرکت و رسیدن و ترمینال های مبدأ و مقصد نیز به وضوح در بلیط الکترونیکی درج شده اند تا مسافر از برنامه سفر خود مطلع باشد.
علاوه بر داشتن بلیط الکترونیکی همراه داشتن مدارک شناسایی معتبر برای انجام پرواز چه داخلی و چه خارجی کاملاً ضروری و اجباری است. در واقع بلیط الکترونیکی تنها اثبات خرید شما و داشتن رزرو است اما شناسایی هویت شما به عنوان مسافر توسط شرکت هواپیمایی و مقامات فرودگاه از طریق مدارک شناسایی انجام می شود. در فرودگاه هنگام انجام فرآیند پذیرش مسافر (چک این) متصدی مربوطه اطلاعات بلیط شما را با مشخصات درج شده در مدارک شناسایی تطبیق می دهد تا از صحت هویت شما اطمینان حاصل کند. عدم تطابق نام مسافر در بلیط با نام درج شده در کارت شناسایی معتبر می تواند منجر به بروز مشکل و حتی ممانعت از سفر شود. بنابراین همواره باید اطمینان حاصل کنید که نام و نام خانوادگی شما در هنگام خرید بلیط دقیقاً مطابق با املای آن در مدارک شناسایی رسمی شما وارد شده است.
کارت شناسایی معتبر
نوع کارت شناسایی معتبر مورد نیاز بسته به داخلی یا خارجی بودن پرواز متفاوت است. برای پروازهای داخلی در ایران ارائه اصل کارت ملی هوشمند (یا شناسنامه عکس دار در صورت عدم دریافت کارت ملی هوشمند) برای احراز هویت مسافر الزامی است. کودکان زیر ۱۸ سال نیز نیاز به شناسنامه عکس دار دارند. برای پروازهای خارجی ارائه اصل گذرنامه (پاسپورت) معتبر با حداقل ۶ ماه اعتبار از زمان سفر ضروری است. علاوه بر گذرنامه بسته به مقصد سفر ممکن است نیاز به همراه داشتن ویزا (روادید) ورود به کشور مقصد نیز داشته باشید. برخی کشورها ممکن است مدارک دیگری مانند کارت واکسیناسیون بین المللی یا مدارک سلامت خاص را نیز درخواست کنند که مسافر باید از قبل از الزامات کشور مقصد مطلع باشد. در هر صورت مدارک شناسایی معتبر ستون فقرات فرآیند احراز هویت در سفر هوایی هستند و بدون آن ها حتی با داشتن بلیط معتبر امکان پرواز وجود نخواهد داشت.
فرآیند پذیرش مسافر در فرودگاه که معمولاً به آن چک این (Check-in) گفته می شود مرحله ای حیاتی قبل از سوار شدن به هواپیما است. این فرآیند به شرکت هواپیمایی امکان می دهد تا حضور شما را در پرواز تایید کند بار شما را تحویل بگیرد (در صورت نیاز) و کارت پرواز شما را صادر کند. با وجود بلیط های الکترونیکی فرآیند چک این ساده تر و انعطاف پذیرتر شده است. شما می توانید به دو روش اصلی چک این خود را انجام دهید: به صورت آنلاین یا در فرودگاه. چک این آنلاین معمولاً از ۲۴ ساعت تا چند ساعت قبل از پرواز از طریق وب سایت یا اپلیکیشن شرکت هواپیمایی در دسترس است. در این روش شما اطلاعات خود و پروازتان را تایید می کنید صندلی خود را انتخاب می کنید و در نهایت کارت پرواز الکترونیکی یا قابل چاپ خود را دریافت می کنید. این روش به صرفه جویی در زمان در فرودگاه کمک می کند به خصوص اگر بار همراه ندارید. روش دیگر چک این در فرودگاه است که می توانید به باجه های پذیرش مسافر شرکت هواپیمایی مراجعه کرده و با ارائه بلیط الکترونیکی (اطلاعات روی موبایل یا پرینت) و مدارک شناسایی معتبر فرآیند چک این را انجام دهید. در برخی فرودگاه ها نیز دستگاه های خودکار چک این (کوسک ها) وجود دارند که با وارد کردن اطلاعات رزرو می توانید خودتان چک این کنید و کارت پروازتان را چاپ کنید. پس از اتمام چک این چه آنلاین و چه در فرودگاه شما کارت پرواز خود را دریافت خواهید کرد.
دریافت کارت پرواز
کارت پرواز (Boarding Pass) سندی است که پس از اتمام فرآیند چک این توسط شرکت هواپیمایی صادر می شود و به شما اجازه ورود به محدوده پرواز و سوار شدن به هواپیما را می دهد. این کارت شامل اطلاعات مهمی مانند نام مسافر شماره پرواز تاریخ پرواز ساعت پرواز شماره گیت خروجی (Gate) شماره صندلی شما در هواپیما و کد رزرو است. شما می توانید کارت پرواز خود را به صورت فیزیکی (بر روی کاغذ چاپ شده در فرودگاه یا توسط خودتان پس از چک این آنلاین) یا به صورت دیجیتال (روی تلفن همراه در قالب QR Code یا بارکد) دریافت کنید. هنگام سوار شدن به هواپیما کارکنان شرکت هواپیمایی کارت پرواز شما را اسکن می کنند تا اجازه ورود شما به هواپیما را تایید کنند.
تفاوت بلیط و کارت پرواز
درک تفاوت بین بلیط الکترونیکی و کارت پرواز برای مسافران بسیار مهم است. بلیط الکترونیکی همانطور که توضیح داده شد اثبات خرید و رزرو شما برای یک پرواز خاص است. این سند شامل جزئیات کلی سفر و شرایط مربوط به آن است و قبل از رسیدن به فرودگاه آن را دریافت می کنید. در مقابل کارت پرواز سندی است که پس از انجام فرآیند چک این (تایید حضور شما در پرواز) صادر می شود. کارت پرواز حاوی اطلاعات عملیاتی لحظه آخر پرواز مانند شماره گیت و شماره صندلی شماست و مجوز نهایی شما برای عبور از گیت های امنیتی و سوار شدن به هواپیما محسوب می شود. به بیان ساده بلیط الکترونیکی حق شما برای پرواز را ثابت می کند در حالی که کارت پرواز اجازه عملی شما برای ورود به هواپیما در یک پرواز مشخص را می دهد. شما برای سفر هم به بلیط (که اطلاعات آن در سیستم ثبت شده) و هم به کارت پرواز نیاز دارید؛ اولی برای انجام چک این و دومی برای عبور از گیت و سوار شدن.
با وجود سادگی استفاده از بلیط های الکترونیکی و فرآیندهای نوین فرودگاهی ممکن است گاهی مسافران با مشکلاتی مواجه شوند. آمادگی برای رویارویی با این مسائل و دانستن اقدامات لازم می تواند به حل سریع تر آن ها کمک کند. یکی از مشکلات احتمالی عدم دریافت تاییدیه بلیط الکترونیکی پس از خرید است. در این شرایط ابتدا پوشه هرزنامه (Spam) ایمیل خود را بررسی کنید. اگر تاییدیه را پیدا نکردید با پشتیبانی وب سایت یا آژانسی که از آن خرید کرده اید تماس بگیرید و وضعیت خرید خود را پیگیری کنید. آن ها می توانند اطلاعات رزرو و شماره بلیط شما را مجدداً برایتان ارسال کنند یا راهنمایی لازم را ارائه دهند. مشکل دیگر می تواند مربوط به مغایرت اطلاعات روی بلیط با مدارک شناسایی باشد. همانطور که تاکید شد نام مسافر در بلیط باید دقیقاً مطابق با کارت شناسایی باشد. اگر متوجه اشتباهی در نام یا سایر اطلاعات حیاتی شدید در اسرع وقت با شرکت هواپیمایی یا آژانس صادرکننده بلیط تماس بگیرید. بسیاری از ایرلاین ها امکان اصلاح جزئی اطلاعات را با پرداخت هزینه یا حتی به صورت رایگان (برای اشتباهات املایی کوچک) فراهم می کنند اما هرچه زودتر اقدام کنید احتمال حل مشکل بیشتر است. تغییرات در برنامه پرواز مانند تاخیر تغییر گیت یا لغو پرواز نیز ممکن است رخ دهد. شرکت های هواپیمایی معمولاً این تغییرات را از طریق پیامک یا ایمیل اطلاع رسانی می کنند اما مسئولیت پیگیری وضعیت پرواز نیز بر عهده مسافر است. می توانید با استفاده از کد رزرو در وب سایت ایرلاین یا تماس با اطلاعات پرواز فرودگاه از آخرین وضعیت پرواز خود مطلع شوید. در نهایت اگر در فرودگاه و هنگام چک این با مشکلی مواجه شدید آرامش خود را حفظ کرده و با کارکنان شرکت هواپیمایی در باجه پذیرش مسافر صحبت کنید. آن ها دسترسی به اطلاعات رزرو شما در سیستم را دارند و می توانند در حل مشکل به شما کمک کنند. در مواردی که مشکل پیچیده تر است (مانند مشکلات مربوط به ویزا یا مدارک شناسایی) ممکن است نیاز به مراجعه به دفاتر پلیس گذرنامه یا سایر مراجع ذی صلاح در فرودگاه باشد.
آیا ارائه بلیط در موبایل برای سوار شدن به هواپیما کافیست؟
معمولاً بله ارائه اطلاعات بلیط الکترونیکی یا کارت پرواز در صفحه نمایش موبایل برای انجام چک این و سوار شدن به هواپیما کافی است به شرطی که اطلاعات به وضوح قابل مشاهده و اسکن باشند.
مدارک شناسایی لازم برای پروازهای داخلی چیست؟
برای پروازهای داخلی در ایران ارائه اصل کارت ملی هوشمند برای بزرگسالان و شناسنامه عکس دار برای کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال جهت احراز هویت الزامی است.
مدارک شناسایی لازم برای پروازهای خارجی چیست؟
برای پروازهای خارجی ارائه اصل گذرنامه معتبر با حداقل ۶ ماه اعتبار ضروری است. بسته به کشور مقصد ارائه ویزا و سایر مدارک مانند کارت واکسیناسیون نیز ممکن است لازم باشد.
چک این آنلاین پرواز چیست و چگونه انجام می شود؟
چک این آنلاین فرآیندی است که در آن مسافر از طریق وب سایت یا اپلیکیشن شرکت هواپیمایی و قبل از حضور در فرودگاه حضور خود را در پرواز تایید کرده و کارت پرواز دیجیتال یا قابل چاپ دریافت می کند.
چه زمانی باید در فرودگاه حضور داشته باشیم؟
زمان توصیه شده برای حضور در فرودگاه معمولاً برای پروازهای داخلی حداقل ۱.۵ تا ۲ ساعت و برای پروازهای خارجی حداقل ۳ ساعت قبل از زمان پرواز است تا فرآیندهای چک این امنیتی و گمرکی به موقع انجام شوند.