ابوعلی سینا را چرا همه دنیا بیش از ما می شناسند و به او احترام می گذارند؟
ابن سینا از حیث گستردگی و غنای آثارش همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت علمای عادل و برجسته غربی است که شبها و روزها در مورد آثار این معجزه تحقیق کردند. در تمام سنین به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید.
تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان، از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان، و در مورد ابن سینا اتفاق افتاده است. گزارش های ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلا قابل مقایسه با آنچه در ایران نوشتیم نیست.
یکی از دوره های اجباری ما در فلسفه دکارت در آغاز انقلاب و در دوران جنگ تحمیلی بود ، زمانی که من در فرانسه در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه خوزه درس می خواندم. استاد ما دکتر دومینیک لوکور، یکی از دکارت های برجسته در فرانسه بود که این درس را برگزار کرد. او در روز اول درس این سوال را مطرح کرد: دکارت چه تفاوتی با دیگر فیلسوفان فرانسوی قبل و بعد از خود دارد و آیا واقعاً تافته ای جداست؟ در پرانتز می گویم که فرانسوی ها همیشه خود را عقل گرا معرفی کرده اند و این عقل گرایی را نیز به دکارت نسبت می دهند.
با این سوال در کلاس سکوت حاکم شد. برخی از دانشجویان پاسخی دادند که استاد قبول نکرد. سپس خود معلم با پاسخ عجیب خود ، که من را نیز شگفت زده کرد ، کلاس را از تنش بیرون آورد. این روزها مصادف با روزهای اول انقلاب و جنگ تحمیلی بود و رسانه های فرانسه شبانه روز اخبار جنگ و انقلاب ایران را به تفصیل پخش می کردند و به تفصیل به بحث می پرداختند. معلم گفت: اگر ریشه های عناصر انقلاب ایران را ردیابی کنید ، به مذهب شیعه خواهید رسید ، که برخلاف سایر مذاهب اسلامی انقلابی است و همیشه با پادشاهان و فرمانروایان در تضاد بوده و آنها را به رسمیت نشناخته است. ابن سینا، فیلسوف بزرگ ایرانی که غرب قرون وسطی دانش و فلسفه خود را مدیون اوست، نیز از همین مذهب انقلابی شیعه است. وی به دلیل وابستگی به این دین انقلابی ، همراه فرمانروایان زمان خود به قدرت رسید و از شهر و کشور اخراج شد. »
وی ادامه داد: به نظر من دکارت که از خوانندگان آثار فلسفی ابن سینا به زبان لاتین بود، نه تنها در علم و فلسفه بلکه در شیوه زندگی سلف ایرانی خود نیز تأثیر پذیرفته است. من هستم ، “او در پایان از اثر فلسفی ابن سینا در مورد مرد به دار آویخته تأثیر می گذارد. گذشته از این بهره برداری علمی و فلسفی، می بینیم که دکارت در زندگی و فرار از شهری به شهر و از کشوری به کشور دیگر برای یافتن خانه ای امن و تحقیق در سایه آن بی قرار نبوده است و شما با چنین رفتاری می خواهید نخا را دنبال کنید. کت و شلوار با ابن سینا »
سر کلاس خیلی خوشحال بودم که استاد اینقدر از ابن سینا تعریف کرد، اما متاسفم که ما ایرانی ها نتوانستیم نمونه ای از کار فرانسوی دکارت را برای ابن سینا بسازیم. همین موضوع باعث شد با نگاهی نو به طرح پژوهشی آینده ام به فکر نوشتن کتابی درباره ابن سینا بیفتم.
پس از فارغ التحصیلی ، به ایران بازگشتم و با تدریس در دانشگاه صنعتی شریف ، م Instituteسسه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، درباره علمای اسلام در ایران تحقیق کردم. در این زمان دکتر مهدی حلشانی ریاست یک پژوهشکده را بر عهده داشت و من چند ویژه نامه درباره خیام و حاج نصیر منتشر کردم. پس از آن پروژه ابن سینا را برعهده گرفتم و درخواست مقاله ای در داخل و خارج از ایران کردم تا اینکه کتاب منتشر شد. علمای بزرگ ابن سینا تاکنون بیشتر به مسائل متافیزیکی و عرفان ابن سینا پرداخته اند; اگر در غرب جنبه های دیگری از ابن سینا مانند ریاضیات، نجوم، کیهان شناسی، موسیقی بررسی می شد، می خواهم با ارائه ترجمه هایی از این گونه آثار به ابن سینای امروزی کشورم اشاره کنم. نویسندگان و مترجمان این کتاب، نویسندگان و صاحب نظران برجسته ای در حوزه پژوهشی خود هستند. متاسفانه در زمان توزیع این کتاب دکتر ساسان سپونتا نویسنده ایرانی و آقای مائورو زونتا نویسنده فرانسوی از دنیا رفتند و گفتند نمی توانند شاهد انتشار مقاله خود باشند.
آقای قسام فینیاس نویسنده سوری یکی از مقالات به دلیل حمله داعش و گروه های تروریستی به سوریه محل سابق خود را ترک کرده است و من الان از آن اطلاعی ندارم. یکی از مقالات خوب این کتاب متعلق به دکتر حلشانی و شاگردش دکتر جمالی است که در مورد آگاهی و رابطه ذهن و مغز از دیدگاه ابن سینا صحبت می کند. همچنین دو مقاله در مورد آثار نجومی ابن سینا یکی به زبان فارسی و دیگری به زبان فرانسه نوشته ام که امیدوارم مورد توجه قرار گیرد. همچنین مقالاتی در زمینه منطق مدالیته ها در دیدگاه ابن سینا توسط منطق دانان خارجی داریم که توسط اساتید ایرانی به فارسی ترجمه شده است و همچنین این مقالات دیدگاه جدیدی به مضامین منطقی ابن سینا دارند.
علت انتخاب تالیف کتاب درباره ابن سینا تنها شناخت ابن سینا نبود، بلکه نقشی بود که این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی داشت. او یکی است – یک مدل تمدن ، مهم نیست که چگونه به آن نگاه می کنید! به عنوان مثال، اگر زندگی نامه برخی از دانشمندان شرق و غرب را بخوانید، می بینید که برای رسیدن به اهداف علمی گاهی مجبور بودند از خواسته های دل خود دست بکشند و به دستور پادشاهان عمل کنند یا ما بسیاری داریم. که نیازی به نام بردن آنها نمی بینند. عده ای که فقط علم داشتند و از اخلاق و دین بی بهره بودند، به دلیل تعهد به زندگی مادی و مال دنیا، علم خود را در خدمت دشمنان بشر قرار دادند.
یکی دیگر از ویژگی های ابن سینا این بود که وی توسط بسیاری از علوم زمان خود احاطه شده بود. امروزه به دلیل گسترش علم و ظهور دانش جدید ، برخی معتقدند که بر خلاف سالهای گذشته ، فرد نیاز به تخصص فقط در یک علم دارد و زندگی بشر برای مطالعه چند علم برای یک محقق مدرن کافی نیست؛ اما آنها همچنین اغلب قادر به نوآوری و کاوش در یک زمینه از دانش نیستند. من با برخی از این اساتید چه در دانشگاه صنعتی شریف و چه در دانشگاه های دیگر آشنا شدم و متوجه شدم که آنها نه تنها از مباحث اصلی ادبیات، دین، فلسفه و سیاست کشور خود اطلاعی ندارند. آنها همچنین در زمینه دانش خود از ابتکار محروم هستند. مثلا من یک استاد ریاضی را می شناسم که جبری است اما وارد بحث های هندسی نمی شود و بالعکس اگر ابن سینا را مطالعه کنید از اطرافیانش در علوم مختلف متحیر می شوید!
دانشگاه صنعتی شریف و استاد گروه فلسفه این دانشگاه یادداشتی در خصوص لزوم توجه بیشتر به ابعاد ناشناخته این دانشمند برجسته برای ما ارسال کرده اند که در ادامه می خوانید. ما ایرانیان دانشمندان و فیلسوفان بزرگ خود را به طور کلی و ابن سینا را به طور خاص آنطور که باید و شاید بدانیم نمی شناسیم و این عدم آگاهی مانع از عرضه کالاهای ارزشمند خود به بازار جهانی شده است؛ برعکس غربی ها در این زمینه از ما پیشی گرفته اند. ابن سینا از حیث گستردگی و غنای آثارش همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت علمای عادل و برجسته غربی است که شبها و روزها در مورد آثار این معجزه تحقیق کردند. در تمام سنین به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید. تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان، از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان، و در مورد ابن سینا اتفاق افتاده است. گزارش های ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلا قابل مقایسه با آنچه در ایران نوشتیم نیست. انگیزه اصلی من از تالیف این کتاب ترجمه و چاپ برخی از این مقالات است و شما با بررسی مقالات این کتاب با من موافق خواهید بود.
23302