برای بخشیدن مهریه شاهد لازم است

“مهریه یکی از حقوق مالی مهم برای زنان است که پس از ازدواج در اختیارشان قرار می‌گیرد.زن می‌تواند هر نوع درآمدی که دوست دارد را مانند خرید و فروش یا هدیه در مهریه قرار دهد.حتی با داشتن حق مالکیت کامل بر مهریه، زن می‌تواند آن را به همسرش به عنوان هدیه یا بخششی باشد.تداوم این موضوع راجع به نکاتی است که زنان می‌توانند به استفاده از قدرت بخشیدن مهریه به شوهرشان در قالب توافق‌نامه‌های رسمی با نهادهای مربوطه متمایل شوند.

گاهی اوقات می‌پیشد که همین عملیات در دفاتر اسناد رسمی انجام شده‌است و از دیدگاههای حقوقی مورد تأیید بوده است، با این وجود، این موضوع باعث شده تا خیلی از آقایان سؤالاتی در ذهن خود پرورانده و تردید دارند؛ به همین دلیل است که همسرانشان در اظهارنامه آن‌ها تسویه کرده‌اند.

در این نوشتار، به توضیح “بخشش مهریه” بدون نیاز به شاهد می‌پردازیم و سؤال کنید آیا می‌توان زن بدون حضور در دفتر اسناد رسمی، مهریه را بخشش دهد یا نه.  بسیاری از مردم هستند که در تهران و کرج نیازمند مشاوره رایگان دادگاه خانواده می باشند تا مشکلات و مسائل یا موضوع پرونده های خود را مطرح کنند و اطلاعات بیشتری در مورد نحوه رسیدگی قضایی به آن ها کسب نمایند.

گفته شده است که مهریه حق زن است و می‌تواند آن را به شوهر خود به صورت مختلف بخشش دهد.پیش بینی می‌شود که اگر زنی در برگه عادی مهریه خود را به شوهرش ببخشد و بعد از گذشت چندین سال طلاق رخ دهد یا اگر زن از مرد درخواست پرداخت مهریه کند، این نوع بخشش بدون حضور شاهد، قانونی و قابل قبول در دادگاه خواهد بود؟

در پاسخ به این پرسش که آیا بخشیدن مهریه بدون حضور شاهد قانونی است یا خیر، باید بگوییم که برای بخشیدن حقوق مالی، قانون الزامی بر حضور شاهد صحبت نکرده است.

با توجه به اینکه اگر زن ادعای هبه کردن مهریه به شوهر را نماید چون هبه تحت شرایطی قابل رجوع است ممکن است مرد برای اثبات این امر که زن مهریه اش را بخشیده به مشکل بخورد و هیچ شاهدی هم نباشد تا به نفع مرد شهادت دهد .

“برای مثال، یک زن و یک مرد در خانه و بدون حضور افراد دیگری، تصمیم می‌گیرند یک برگه با عنوان تعهد مهریه را بنویسند.زن برگه را امضا کرده و انگشتش را روی آن می‌ذارد.این برگه می‌تواند به عنوان یک برگه قانونی، حقوقی و قابل قبول تلقی شود.

اگر زن به اجبار یا اکراه این کار را انجام داده و مرد هیچ شاهدی برای اثبات ادعای خود ندارد، نمی‌تواند با استفاده از مهریه بخشش زن را به اثبات برساند.در دادگاه، اثبات چنین مواردی به طور کلی مشکل است.

به جز اگر مرد مهریه را به همسرش پرداخت کرده باشد و این رسید مهریه را در همان تاریخ دریافت نموده و با عنوان بخشش مهریه از زن دریافت نموده و قادر باشد با مدارک و سند دیگری چنین موضوعی را در دادگاه ثابت نماید.

بخشیدن مهریه بدون حضور در دفتر اسناد رسمی

گفتیم که برای بخشیدن مهریه، امضا برگه عادی و دست نویس زوجه توسط شاهد ضروری نیست.اما برای اثبات این موضوع در دادگاه خانواده و تایید اینکه زن مهریه را بخشیده است، لازم است مرد قادر باشد با شهادت، شهود یا مدارک دیگر این اقدام را تثبیت کند.

اگر یک مرد به طرق خاصی مانند ثبت اموال منقول و غیر منقول به نام زن یا پرداخت وجه نقد مهریه را به زنش داده باشد، یا اگر زن خواست مهریه خود را به دلیل علاقه زیاد یا به هر دلیل دیگری ببخشد، می تواند بدون نیاز به رفتن به دفتر اسناد رسمی، بروی برگه‌ای معمولی یا همان سند معمولی اقدام به نوشتن یک اقراری تحت عنوان ببخشش مهریه کند.

برای اطمینان از تأیید رسمی و قانونی این اقدام، توصیه می‌شود زوجین به اداره اسناد رسمی مراجعه کرده و مراحل ثبت را انجام دهند.در این مرحله، می‌توانند قرارداد خود را ثبت کرده و سپس به دفتر ازدواج خود که مربوط به این عقد است، ارسال کنند تا وقایع این ازدواج در آن ثبت شود.

نحوه بخشیدن مهریه به چه صورت است؟

۱- اگر زن سندی (نوشته ای) به زوج داده باشد و اقرار به دریافت مهریه کرده باشد کار بسیار دشوار است زیرا ادعای بعدی زن انکار بعد از اقرار محسوب می شود که در محاکم مسموع نیست مثلا دیده شده است که زوجین به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده اند وبرای بخشیدن مهریه زن سند اقرار نامه مهریه را امضاء کرده است در این حالت مهریه دریافت شده محسوب او می شود و ادعای بعدی نگرفتن مهریه پذیرفته نمی شود مگر این که زن ثابت کند که اقرار او فاسد یا مبنی بر اشتباه و غلط بوده است. (ماده ۱۲۷۷ قانون مدنی)

۲- حالت دوم به اصطلاح حقوقی این است که زوجه (زن) ذمه مرد را از مهریه ای که بدهکار است بری کند که به آن ابراء می گویند اگر نوشته یا همان سندی که زوجه به زوج می دهد خواه رسمی یا عادی، دلالت بر ابرار ذمه کند دیگر از جانب زوجه امکان رجوع وجود ندارد. ماده ۲۸۹ قانون مدنی: « ابرا عبارت از این است که دائن از حق خود به اختیار صرف نظر نماید»

۳-  اگر مهریه در قالب عقد صلح در عوض چیزی صلح شده باشد، امکان رجوع برای زوجه وجود ندارد.

۴- اگر سندی (نوشته ای) بین زوجین رد و بدل شود مبنی بر این که با توافق مهریه مندرج در عقدنامه را کم یا زیاد کرده اند حسب نظریه شورای نگهبان این افزایش یا کاهش مهریه غیر شرعی محسوب می شود و بلا اثر است.

۵-  اگر بخشیدن مهریه در قالب بذل تمام یا قسمتی از مهریه در طلاق خلع باشد زوجه در ایام عده می تواند به آنچه بذل کرده است رجوع کند فرض کنید طلاق توافقی بوده و زوجه تمام مهریه را در قبال طلاق بذل کرده است در ایام زوجه می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که صیغه طلاق را خوانده است طی درخواستی رجوع به مابذل کند. این رجوع در صورتی است که زن عده داشته باشد یعنی باکره یا یائسه نباشد. (رجوع به مهریه پس از طلاق توافقی)

۶-  فرض دیگر که شایع هم می باشد این است که زن طی نوشته ای خواه در دفتر اسناد رسمی و یا در نوشته ای (سند) عادی اقدام به بخشیدن مهریه خود کرده باشد و به اصطلاح حقوقی هبه کند.

در این حالت در رویه قضایی کمی اختلاف نظر است عده ای از قضات معتقدند با عنایت به مقررات هبه، زوجه به عنوان واهب می تواند به آنچه بخشیده (عین موهبه) با باقی بودن عین آن ها رجوع کند و آرایی هم در این خصوص صادر شده است در مقابل عده ای دیگر معتقدند به استناد ماده ۸۰۶ قانون مدنی: « هر گاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد» در خصوص مهریه های که وجه نقد است

به نظر می رسد در عدم امکان رجوع از آن اتفاق نظر وجود دارد زیرا کلی فی الذمه است و هبه در عین مصداق دارد فقط محل اختلاف امکان رجوع از بخشیدن مهریه ای مثل سکه به خودرو و ملک شخصی است البته به نظر ما سکه نیز کلی فی الذمه است و مشمول ماده ۸۰۶ قانون مدنی است. (رجوع از هبه مهریه)

۷- چه برای دریافت، ابراء و یا هبه مطلقا نیازی به اجازه پدر زوجه نیست و این که بعضی از دفاتر اسناد رسمی اصرار می کنند فقط در صورت بودن نزدیکان درجه یک زن حاضر به تنظیم سند می باشند برای این است که مصلحت اندیش شرایط زن و خودشان را می کنند وگرنه منع قانونی وجود ندارد.

۸-  به نظر اگر زوجه در یک برگ عادی به تعبیر حقوقی سند عادی مهریه را ببخشد یا ذمه شوهر را ابرا ء کند و … به ضرر او در دادگاه این امضاء سندیت داشته باشد اگر چه که بهتر است در این خصوص سند رسمی تنظیم گردد. (ماده ۱۲۹۱ قانون مدنی) معاونت دادگستری تهران در پیامکی هشدار داد که هرگونه آگهی استخدام که در آن مشخصات و رمز حساب بانکی درخواست شود، در راستای فعالیت مجرمانه است.

۹-  سوال می شود اگر از زن در یک برگه سفید امضاء اخذ شود آیا می توان بعدا در بالای آن نوشته شود که زن مهریه را بخشیده است یا خیر؟ اول این که هرگز ما چنین توصیه ای به کسی نمی کنیم مهریه حق شرعی و قانونی یک زن است و هم اوست که می تواند با رضایت و صلاحدید از حق خود عدول و گذشت نماید