بلک فرایدی و فروش آنلاین در سال ۲۰۲۰

بلک فرایدی ۲۰۲۰ در ایران، به دلیل همه گیری کرونا و دگرگونی چشمگیر در رفتارهای خرید، به نقطه عطفی برای کسب وکارهای آنلاین تبدیل شد. این رویداد، که با شور و هیجان خاصی همراه بود، فرصت ها و چالش های بی سابقه ای را پیش روی فعالان تجارت الکترونیک قرار داد.

در سالی که جهان با بحرانی سلامت محور دست و پنجه نرم می کرد، فروشگاه های آنلاین به پناهگاهی برای مشتریان تبدیل شدند. بلک فرایدی، این حراج بزرگ جهانی، در ایران نیز رنگ و بویی متفاوت به خود گرفت و نقشی کلیدی در ترسیم آینده ی فروش آنلاین ایفا کرد. این مقاله به تحلیل جامع و داده محور رویداد بلک فرایدی و فروش آنلاین در ایران طی سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹ شمسی) می پردازد. هدف، نه صرفاً بازگویی آمار، بلکه استخراج درس های آموخته شده و ارائه توصیه های عملی برای کسب وکارهای آنلاین، بازاریابان و استراتژیست های فروش است تا با درک عمیق تر آنچه در آن دوره رخ داد، برنامه ریزی موثرتری برای رویدادهای فروش آتی خود داشته باشند.

بلک فرایدی در ایران: چشم انداز ۲۰۲۰

بلک فرایدی، یا جمعه سیاه، به عنوان یکی از بزرگترین رویدادهای حراج سال در سراسر جهان شناخته می شود. این روز، که بلافاصله پس از روز شکرگزاری در آخرین پنجشنبه ماه نوامبر برگزار می گردد، آغازگر فصل خریدهای کریسمس است و با تخفیفات چشمگیر بر روی طیف وسیعی از کالاها همراه است. در سال های اخیر، با رشد چشمگیر فروشگاه های اینترنتی، مدت زمان حراج بلک فرایدی از یک روز فراتر رفته و به چندین روز گسترش یافته است. اگرچه در بسیاری از فرهنگ ها رنگ سیاه نمادی از عزا یا شومی است، اما جمعه سیاه در دنیای تجارت، روزی سرشار از هیجان و فرصت های طلایی برای خریداران و فروشندگان محسوب می شود. حتی کالاهای اساسی و گران قیمت مانند گوشی های هوشمند، دوربین های عکاسی و تلویزیون نیز در این روز با قیمت های استثنایی عرضه می شوند. رقابت میان فروشگاه ها برای ارائه بهترین خدمات و ارزان ترین قیمت ها تا حدی افزایش می یابد که گاهی اوقات حتی به تحمل ضررهای قابل توجه نیز می انجامد.

تفاوت های بلک فرایدی در ایران و جهان

در آمریکا، بلک فرایدی حدود یک ماه پیش از آغاز سال نو میلادی قرار می گیرد و با نیاز طبیعی مردم به خرید اقلام مورد نیاز برای جشن ها و سال نو همراه است. این وضعیت، به فروشگاه ها و کسب وکارها اجازه می دهد تا با یک استراتژی کشش (pull) در بازاریابی، خریداران مشتاق و بالقوه را به سمت خود جذب کنند. مردم خود به دنبال فرصت های خرید هستند و فروشگاه ها تنها نیاز به نمایش بهترین پیشنهادات دارند.

اما در ایران، بلک فرایدی بیشتر به یک مناسبت وارداتی تبدیل شده است که با نیازهای فصلی یا مناسبتی خرید در تقویم شمسی همخوانی چندانی ندارد. در نتیجه، شور و هیجان طبیعی برای خرید به اندازه کشورهای غربی وجود ندارد. بنابراین، کسب وکارها ناچارند از یک استراتژی رانش (push) در بازاریابی خود بهره ببرند. این بدان معناست که با تبلیغات تهاجمی و گسترده، باید توجه مشتریان را به حراجی ها جلب کرده و آن ها را به خرید قانع کنند. در کنار این، پیشنهادهای تخفیفی باید واقعاً چشمگیر و اغواکننده باشند تا مشتریان برای خرید محصول ترغیب شوند. این تفاوت اساسی، نحوه برنامه ریزی و اجرای کمپین های بلک فرایدی در ایران را به کلی متحول می کند.

تاثیر پاندمی کرونا بر تغییر رفتار خرید و افزایش تمایل به خریدهای آنلاین در سال ۲۰۲۰

سال ۲۰۲۰، با همه گیری بی سابقه ویروس کرونا و اعمال محدودیت های گسترده، دوران پرچالشی برای کسب وکارهای آفلاین به شمار می رفت. اما در دل این بحران، فرصتی طلایی برای تجارت الکترونیک و فروش آنلاین پدید آمد. با بسته شدن فروشگاه های فیزیکی و افزایش نگرانی ها از حضور در اماکن شلوغ، مصرف کنندگان به ناچار و سپس با رضایت، به سمت پلتفرم های آنلاین سوق پیدا کردند. این تغییر رفتار، نه تنها به افزایش حجم معاملات آنلاین منجر شد، بلکه عادت های خرید جدیدی را نیز در میان مردم نهادینه کرد. بلک فرایدی ۲۰۲۰ در این میان، نقش کاتالیزور را ایفا کرد و پتانسیل عظیم فروش آنلاین را بیش از پیش نمایان ساخت. کسب وکارها، به ویژه آن هایی که زیرساخت های آنلاین قوی تری داشتند، توانستند از این موج به نفع خود استفاده کنند و کمپین های موفقی را به اجرا درآورند.

فرصت ها و تهدیدهای پیش روی کسب وکارهای آنلاین در بلک فرایدی ۹۹

بلک فرایدی ۹۹، با وجود فرصت های بی نظیر برای افزایش فروش، تهدیداتی نیز به همراه داشت که مدیریت آن ها برای بقا و موفقیت کسب وکارها ضروری بود. از فرصت ها می توان به افزایش ترافیک کاربران به دلیل تمایل بیشتر به خرید آنلاین، دسترسی به بازاری وسیع تر و امکان جذب مشتریان جدید اشاره کرد. این رویداد، فرصتی طلایی برای برندسازی و تثبیت جایگاه در بازار آنلاین بود.

اما در کنار این فرصت ها، تهدیداتی نیز وجود داشتند. رقابت شدید میان فروشگاه ها، فشار بر حاشیه سود، چالش های زیرساختی برای مدیریت ترافیک بالا، مشکلات لجستیکی و ارسال به موقع کالاها، و مهم تر از همه، نگرانی ها در مورد قیمت گذاری های غیرشفاف و تخفیفات صوری، از جمله این تهدیدات بودند. حفظ اعتماد مشتری در چنین فضای رقابتی، نیازمند صداقت و شفافیت بی نهایت بود. هرگونه اشتباه در مدیریت این تهدیدات می توانست به از دست دادن مشتریان و خدشه دار شدن اعتبار برند منجر شود.

بررسی موردی کمپین های شاخص فروش آنلاین در بلک فرایدی ۲۰۲۰

در بلک فرایدی سال ۲۰۲۰، بسیاری از کسب وکارهای آنلاین ایرانی تلاش کردند تا با استفاده از فرصت پیش آمده و همگام با روندهای جهانی، کمپین های فروش ویژه ای را برگزار کنند. در این بخش، به بررسی تعدادی از این کمپین های شاخص و درس هایی که می توان از آن ها آموخت، می پردازیم.

دیجی کالا (با تمرکز بر کمپین ۹۹/۹/۹)

دیجی کالا، به عنوان شناخته شده ترین فروشگاه اینترنتی در ایران، هر ساله کمپین های بزرگی را در رویداد بلک فرایدی به اجرا درمی آورد. در سال ۲۰۲۰، این شرکت با یک رویکرد خلاقانه، کمپین خود را با نام ۹۹/۹/۹ که به تاریخ رُند شمسی اشاره داشت، نام گذاری کرد. این کمپین، تخفیفاتی از ۹٪ تا ۹۹٪ را بر روی بیش از چهارصد هزار کالا در دسته بندی های مختلف اعمال کرد. علاوه بر این، از ساعت ۹ صبح تا ۹ شب، هر ساعت ۹ کالای شگفت انگیز جدید با تخفیفات ویژه به لیست اضافه می شد.

بر اساس گزارش نهایی دیجی کالا، در این کمپین بیش از ۳,۴۰۰,۰۰۰ کالا توسط بیش از ۵۰۰,۰۰۰ مشتری خریداری شد که نشان دهنده استقبال بی سابقه کاربران بود. استان های تهران، اصفهان، البرز، فارس و خراسان رضوی نیز به عنوان پرخریدترین استان ها در این رویداد معرفی شدند. موفقیت دیجی کالا در این کمپین، نه تنها به دلیل گستردگی تخفیفات، بلکه به خاطر استراتژی نوآورانه در نام گذاری و ارائه تخفیفات ساعتی بود که هیجان خرید را در کاربران افزایش داد.

بانی مد (سیاجمعه)

بانی مد، فروشگاه آنلاین فعال در زمینه پوشاک و لوازم آرایشی و بهداشتی، نیز برای چند سال متوالی کمپین خود را تحت عنوان سیاجمعه برگزار کرد. این فروشگاه با ارائه تخفیفات ویژه، ادعای واقعی ترین بلک فرایدی در ایران را مطرح نمود. استراتژی تخفیفات بانی مد در این سال، بسیار هوشمندانه بود. این فروشگاه ابتدا تخفیف ۵۰ درصدی را بر روی تک تک محصولات خود اعمال می کرد و سپس یک تخفیف کلی ۴۰ درصدی دیگر نیز بر روی مجموع خرید نهایی مشتریان اضافه می شد.

این رویکرد ترکیبی، جذابیت خاصی برای خریداران داشت. علاوه بر تخفیفات، بانی مد برای افزایش اعتماد مشتریان، امکان تعویض یا بازگرداندن کالا را تا ۷ روز پس از خرید برای کاربران خود فراهم آورد که در موفقیت کمپین آن نقش بسزایی داشت.

موتن رو (شب جمعه)

موتن رو، به عنوان یکی از پیشگامان فروش آنلاین محصولات آرایشی و بهداشتی، کمپین شب جمعه را با تخفیفات ویژه در تمامی دسته بندی های محصولات آرایشی-مراقبتی، پوست، مو و ابزارهای برقی مرتبط برگزار کرد. تخفیفاتی تا ۷۰ درصد، طرح یک بخرید دو ببرید و همچنین اهدای جوایز ویژه، از جمله جذابیت های این کمپین بودند.

به نقل از مدیر مارکتینگ موتن رو، از همان لحظه آغاز کمپین، این سایت با افزایش ۲۰ برابری یوزر (کاربر) مواجه شد و این عدد در طول کمپین به طور مداوم رو به افزایش بود. نکته قابل توجه این است که درآمد حاصل از این کمپین ۳ روزه، معادل درآمد کل سال ۹۸ این مجموعه بود. با این حال، وی افزود که در این سه روز از لحاظ زیرساختی با مشکلات زیادی مواجه شدند، زیرا حجم استقبال کاربران از این حد انتظار فراتر بود. این تجربه نشان دهده اهمیت بالای زیرساخت های فنی در رویدادهای فروش بزرگ است.

خانومی (حراجمعه)

خانومی، دیگر پلتفرم پرطرفدار در زمینه لوازم آرایشی و بهداشتی، امسال یکی از اولین فروشگاه هایی بود که کمپین بلک فرایدی خود را آغاز کرد. نکته جالب توجه، انتخاب نام حراجمعه برای کمپین این شرکت بود. این نام قبلاً توسط فروشگاه اینترنتی بامیلو برای کمپین بلک فرایدی خود استفاده شده بود. این انتخاب با نقدهایی از سوی بسیاری از مارکترها مواجه شد؛ آن ها معتقد بودند که استفاده از عنوانی که قبلاً به فروشگاه دیگری تعلق داشته، کار درستی نیست و کسب وکارها باید در تبلیغات خود خلاقیت بیشتری به خرج دهند. خانومی در کمپین حراجمعه خود، تخفیف ۷۰ درصدی بر روی تمامی محصولاتش اعمال کرده بود.

مدیسه (از بلک فرایدی تا سایبرماندی)

مدیسه، فروشگاه اینترنتی فعال در حوزه مد و پوشاک، همانند سال های گذشته، کمپین از بلک فرایدی تا سایبرماندی را برگزار کرد. مشتریان این سایت می توانستند با خرید از کالاهای منتخب، کد تخفیف ۳۰۰ هزار تومانی دریافت کنند. امتیاز هیجان انگیز این کمپین، طرح دو کالا بخرید، سومین کالا رایگان بود. علاوه بر تخفیفات عمومی، هر شب از ساعت ۱۸ تا ۲۴، آفرهای جدید و ویژه ای نیز ارائه می شد که به پویایی کمپین می افزود.

سفرمارکت (جمعه نارنجی ۲)

کمپین جمعه نارنجی ۲ سفرمارکت، به عنوان دومین حراج بزرگ بلیط هواپیما و تور مسافرتی، در روزهای ۷ و ۸ آذر برگزار شد. این کمپین با استقبال چشمگیر کاربران در شبکه های اجتماعی و فضای خود جشنواره همراه بود. بازدیدکنندگان وب سایت سفرمارکت و صفحه فرود جمعه نارنجی ۲ در این کمپین از مرز ۲ میلیون بازدیدکننده فراتر رفت. در بخش شبکه های اجتماعی، کمپین جمعه نارنجی ۲ به خوبی از اینفلوئنسر مارکتینگ بهره برد و در این پروژه، ۳۰ اینفلوئنسر در حوزه گردشگری و سبک زندگی با سفرمارکت همکاری کردند. این رویکرد نشان داد که استفاده از اینفلوئنسرها می تواند در حوزه های خاص، نتایج بسیار مطلوبی به همراه داشته باشد.

درس های کلیدی از موفقیت این کمپین ها

موفقیت کمپین های شاخص در بلک فرایدی ۲۰۲۰، از عوامل متعددی نشأت می گیرد که می توانند الهام بخش کسب وکارهای آنلاین برای رویدادهای آینده باشند.

1. تنوع و عمق تخفیفات: ارائه تخفیفات واقعی و جذاب، از ۹٪ تا ۹۹٪ در دیجی کالا یا مدل ترکیبی بانی مد، مشتریان را به خرید ترغیب می کند.
2. استراتژی های نوآورانه در ارائه تخفیف: تخفیفات ساعتی دیجی کالا یا طرح های یک بخر، دو ببر موتن رو، حس هیجان و فوریت را در خریداران ایجاد می کنند.
3. نام گذاری خلاقانه و منحصر به فرد: هرچند خانومی با چالش کپی برداری مواجه شد، اما نام گذاری هایی مانند ۹۹/۹/۹ یا جمعه نارنجی به ماندگاری کمپین در ذهن مخاطب کمک می کنند.
4. پشتیبانی از مشتری و بازگشت کالا: ارائه گارانتی بازگشت کالا (مانند بانی مد)، اعتماد مشتری را به شدت افزایش می دهد.
5. سرمایه گذاری بر زیرساخت های فناوری: تجربه موتن رو نشان داد که حتی با کمپین های بازاریابی قوی، عدم توانایی زیرساخت در پاسخگویی به حجم بالای ترافیک می تواند به تجربه منفی کاربر و از دست رفتن فرصت منجر شود.
6. نقش اینفلوئنسر مارکتینگ: سفرمارکت ثابت کرد که در حوزه های خاص (مانند گردشگری)، همکاری با اینفلوئنسرها می تواند نتایج قابل توجهی در جذب ترافیک و فروش داشته باشد.

تحلیل داده های تبلیغاتی و رفتار مصرف کننده

بلک فرایدی ۲۰۲۰، فرصتی طلایی برای تحلیل داده های تبلیغاتی و درک عمیق تر رفتار مصرف کننده در ایران بود. گزارش های موجود، به ویژه از پلتفرم های تبلیغاتی مانند یکتانت، بینش های ارزشمندی را در مورد عملکرد کمپین ها و واکنش کاربران ارائه می دهند.

شاخص های کلیدی عملکرد تبلیغات (CTR و CPC)

بر اساس گزارش های منتشر شده، در بلک فرایدی ۲۰۲۰، عملکرد تبلیغات در صنایع مختلف، متفاوت بود. در صنعت زیبایی، بهداشت و سلامت، تبلیغات ریتارگتینگ محصول با نرخ کلیک (CTR) معادل ۰.۵۱ درصد، با اختلاف قابل توجهی نسبت به سایر سرویس ها، بیشترین CTR را داشتند. این نشان می دهد که نمایش مجدد محصولات به مشتریان بالقوه ای که قبلاً از آن محصول بازدید کرده اند، تأثیرگذاری بسیار بالایی در این صنعت دارد. علاوه بر این، نرخ افزودن به سبد خرید در کمپین های بلک فرایدی این حوزه نسبت به میانگین عادی، ۱۰۸ درصد افزایش یافت که حاکی از اثربخشی این استراتژی بود.

در صنعت مد و پوشاک، ۱۸۴ کسب وکار فعال، ۵۰۹ کمپین تبلیغاتی را با همکاری یکتانت اجرا کردند که در مجموع بیش از یک میلیارد بار نمایش داده شد. در هفته منتهی به بلک فرایدی، درصد تبدیل نرخ ورودی های سایت از تبلیغات ریتارگتینگ محصول به افرادی که سبد خرید را ساخته اند، نسبت به میانگین ۶۴ درصد افزایش داشت.

همچنین، در حوزه کالای الکترونیک و دیجیتال، ۱۸۰ کسب وکار فعال، ۴۳۹ کمپین بلک فرایدی را اجرا کردند. با وجود قیمت بالای این کالاها، تاثیر تخفیف های بلک فرایدی بر افزایش خرید مشهود بود. نرخ تبدیل ورودی های سایت از تبلیغات ریتارگتینگ محصول در این دسته، نسبت به میانگین ۲۷ درصد افزایش داشت. این آمارها، اهمیت ریتارگتینگ محصول را در افزایش نرخ تبدیل در تمامی صنایع نشان می دهند.

واژه های تاثیرگذار در تبلیغات همسان

انتخاب واژگان مناسب در عنوان و متن تبلیغات همسان، تاثیر شگفت انگیزی بر نرخ کلیک (CTR) دارد. بررسی ها نشان داد که برخی واژه ها مانند قیمت، بهترین، رایگان و حراج تاثیر باورنکردنی بر افزایش CTR داشته اند. به عنوان مثال، تبلیغات همسانی که واژه قیمت در آن ها به کار رفته بود، CTR معادل ۰.۲۷ درصد داشتند که ۱۷۰ درصد بیشتر از میانگین سیستم بود. پس از آن، واژه بهترین توانست CTR تبلیغات را تا ۱۵۰ درصد افزایش دهد و سپس واژه های رایگان و حراج بیشترین تاثیر را در افزایش CTR داشتند. این یافته ها، اهمیت انتخاب دقیق کلمات کلیدی با بار معنایی قوی در کمپین های تبلیغاتی را برجسته می کند.

روندهای جستجوی گوگل در بلک فرایدی ۲۰۲۰

تحلیل جستجوهای پرتکرار کاربران ایرانی در موتور جستجوی گوگل طی بازه زمانی ۱ تا ۱۵ آذر ماه ۹۹، اطلاعات جالبی را آشکار می کند. این روندها نشان می دهند که کاربران به دنبال چه فروشگاه ها و محصولاتی بوده اند. پرجستجوترین فروشگاه های اینترنتی و عبارات مرتبط با بلک فرایدی در ایران، نشان دهنده میزان علاقه و تمایل کاربران به استفاده از این فرصت خرید آنلاین بود. عبارت هایی مانند بلک فرایدی دیجی کالا، تخفیف بلک فرایدی و جمعه سیاه از جمله موارد پرجستجو بودند که کاربران را به سمت یافتن بهترین پیشنهادات راهنمایی می کرد.

تحلیل حضور و بازخورد در شبکه های اجتماعی در بلک فرایدی ۲۰۲۰

شبکه های اجتماعی، آینه ای از واکنش ها، انتظارات و تجربیات کاربران در طول رویداد بلک فرایدی ۲۰۲۰ بودند. بررسی فعالیت ها در اینستاگرام، توییتر و تلگرام، تصویر جامعی از بازخوردها و نقاط قوت و ضعف کمپین ها را ارائه می دهد.

اینستاگرام

در اینستاگرام، بیش از ۳۰۰ هزار صفحه پرمخاطب فارسی زبان (بالای ۵ هزار دنبال کننده)، در بازه زمانی ۱ تا ۱۱ آذر ماه ۹۹، بیش از ۵۵۷ هزار پست منتشر کردند که ۷۲۴۵ پست به طور مستقیم به موضوع بلک فرایدی اختصاص داشت. این پست ها در مجموع بیش از ۷.۳ میلیون لایک و کامنت داشتند.

• روند انتشار و بازدید: بیشترین تعداد پست های مرتبط با بلک فرایدی در روز جمعه ۷ آذر ماه (همزمان با رویداد) و روز قبل از آن (۶ آذر ماه) منتشر شد. متوسط بازدید از پست ها در ۲ آذر ماه بالاترین میزان را داشت که می تواند به دلیل محتوای پیش داستان کمپین ها باشد. همچنین، در تاریخ ۹/۹/۹۹ (تاریخ رند) نیز بازدید کاربران افزایش یافت که احتمالا به دلیل مسابقات و حراجی های ویژه این روز بود.
• سهم صنایع فعال: صفحه های مربوط به صنعت پوشاک (مانتو، کیف، کفش، ساعت، عینک) فعال ترین بودند، پس از آن صفحه های آرایشی و بهداشتی و سپس صفحات واسطه فروش مانند آنلاین شاپ ها و دیجی کالا قرار گرفتند.
• پست های پربازدید و نقش اینفلوئنسرها: از ۱۰ پست پربازدید، ۵ پست در حوزه مد و زیبایی منتشر شد. اینفلوئنسرهایی مانند الناز گلرخ و شل بیوتی با انتشار پست های مسابقه ای و تبلیغاتی، نقش مهمی در جلب توجه داشتند. صفحه های رژیم غذایی نیز با تخفیف های ویژه مورد استقبال قرار گرفتند.
• هشتگ های پرکاربرد: هشتگ های #بلک_فرایدی و #blackfriday بزرگترین گره ها بودند و پس از آن ها #تخفیف و #حراج شاخص گشتند. ارتباط این هشتگ ها با برندهای بین المللی نیز مشاهده شد.
• ابر کلمات داغ در کامنت ها: عباراتی مانند شات اوت (تبلیغ پروفایل دیگران) و استخدام (برای تبلیغ صفحات شخصی) به وفور در کامنت ها دیده می شد. اما عباراتی نظیر رفتارتون زشته، سایت داغونه، و قیمت لطفا نشان دهنده عدم رضایت برخی مشتریان از فرآیند خرید، مشکلات سایت و شفافیت قیمت ها بود.

توییتر

در توییتر، از ۸ میلیون توییت منتشر شده در بازه ۱ تا ۱۱ آذر ماه، حدود ۷۸۷۱ توییت و ریپلای مرتبط با بلک فرایدی بود که ۶۲۲۳ کاربر در آن مشارکت داشتند.

• روند توییت ها: تعداد پست های منتشر شده در روزهای ۶ و ۷ آذر ماه به اوج خود رسید و پس از آن به شدت کاهش یافت.
• محتوای پرلایک و ریتوییت: توییت های پرمخاطب اغلب ماهیت انتقادی داشتند:
  • انتقاد به افزایش روزافزون قیمت ها در ایران که هر روز را به بلک فرایدی شبیه می سازد.
  • کاهش قدرت خرید خانواده ها و عدم توانایی خرید با وجود تخفیفات.
  • انتقاد به ماهیت وارداتی و غربی این مناسبت در ایران.
  • انتقاد شدید به افزایش قیمت کالاها پیش از اعمال تخفیف و صوری بودن حراجی ها.
• تحلیل احساسات کاربران: حدود ۶۳ درصد مباحث مطرح شده در توییتر جهت گیری خاصی نداشتند (بیشتر شامل پست های تبلیغاتی بود). ۲۹ درصد پست ها احساسات منفی کاربران را نشان می دادند، در حالی که تنها ۸ درصد دارای احساسات مثبت بودند.
• کسب وکارهای فعال و هشتگ ها: دیجی کالا با وجود عدم انتشار توییت مستقیم درباره بلک فرایدی، بازخورد فراوانی داشت و بسیاری از توییت ها با محتوای انتقادی نسبت به قیمت ها و کیفیت کالاها در این حراج، به این شرکت مربوط می شد. هشتگ هایی مانند #جمعه_سیاه، #بلک_فرایدی، #تخفیف و #حراجمعه به وفور استفاده شدند.

بررسی شبکه های اجتماعی نشان داد که در سال ۲۰۲۰، نارضایتی از قیمت گذاری های صوری و مشکلات زیرساختی، سایه بزرگی بر جذابیت بلک فرایدی انداخت و اعتماد کاربران را به چالش کشید.

تلگرام

در تلگرام، از ۱۰ میلیون و ۱۸۶ هزار پست منتشر شده در کانال های رصد شده، حدود ۳۶ هزار و ۳۲۷ پست به موضوع بلک فرایدی اختصاص داشت.

• روند انتشار و بازدید: بیشترین انتشار پست در روز ۷ آذر (جمعه سیاه) بود و ۶۹٪ از پست های مرتبط به کانال های تجارت و بازرگانی اختصاص داشت. اما بیشترین بازدید از پست های بلک فرایدی مربوط به کانال های سرگرمی بود. یک پست خاص در مورد دستگاه نماوا تی وی با ۱.۳ میلیون بازدید، نقش مهمی در افزایش بازدید کانال های سرگرمی ایفا کرد، چرا که تبلیغات در کانال های با مخاطب بیشتر، بازدید بیشتری داشت.
• موضوعات داغ و پرتکرار: در کانال های تجاری، عبارات کلیدی مانند تخفیف جمعه سیاه، بلک فرایدی آذر، کد تخفیف و فرصت حراج پرتکرار بودند. اما در مورد دیجی کالا، علاوه بر عباراتی مانند قیمت اجناس و درصد تخفیف، عبارت جنس آف پولم نمیرسه به طور مکرر دیده می شد که نشان دهنده انتقاد کاربران از قیمت ها، حتی با وجود تخفیف ها، بود.

جمع بندی تحلیل شبکه های اجتماعی

تصویر کلی از واکنش کاربران و برندها در شبکه های اجتماعی در بلک فرایدی ۲۰۲۰، نشان دهنده دو روی یک سکه بود: از یک سو، هیجان و تمایل به خرید در میان کاربران وجود داشت و برندها با کمپین های پرشمار به این نیاز پاسخ می دادند. از سوی دیگر، انتقادات جدی و گسترده ای نسبت به شفافیت قیمت گذاری، صوری بودن تخفیفات، مشکلات زیرساختی سایت ها و اپلیکیشن ها، و عدم تطابق قیمت ها با توان خرید مردم وجود داشت. این بازخوردهای منفی، به ویژه در توییتر و کامنت های اینستاگرام، زنگ خطری برای کسب وکارها بود تا در رویدادهای آتی، بر شفافیت، صداقت و بهبود تجربه کاربری تمرکز بیشتری داشته باشند.

چالش های اصلی و درس های آموخته شده از بلک فرایدی ۲۰۲۰ برای کسب وکارهای آنلاین

بلک فرایدی ۲۰۲۰، علیرغم تمامی فرصت هایی که فراهم آورد، چالش های مهمی را نیز پیش روی کسب وکارهای آنلاین قرار داد که می توان از آن ها درس های ارزشمندی برای آینده آموخت.

اهمیت زیرساخت های قوی و مقیاس پذیر برای مدیریت ترافیک بالا

تجربه موتن رو در بلک فرایدی ۲۰۲۰، یک درس کلیدی و حیاتی را به تمامی فعالان تجارت الکترونیک آموخت: اهمیت زیرساخت های فنی قوی و مقیاس پذیر. این مجموعه با افزایش ۲۰ برابری یوزر در طول کمپین مواجه شد، اما عدم آمادگی زیرساختی برای مدیریت این حجم از ترافیک، منجر به مشکلات متعددی شد. سایت ها از دسترس خارج شدند، سرعت بارگذاری کاهش یافت و تجربه کاربری به شدت آسیب دید. این اتفاق نه تنها فرصت های فروش را از بین می برد، بلکه به اعتبار برند نیز لطمه می زند. درسی که باید آموخته شود این است که پیش از هر کمپین بزرگ فروش، ارزیابی دقیق و تقویت زیرساخت های سرور، پهنای باند و سیستم های پشتیبان، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.

نگرانی های مربوط به قیمت گذاری غیرشفاف و تخفیفات صوری و تاثیر آن بر اعتماد مشتری

یکی از بزرگترین چالش ها و منابع اصلی نارضایتی کاربران در بلک فرایدی ۲۰۲۰، مربوط به نگرانی ها در مورد قیمت گذاری های غیرشفاف و تخفیفات صوری بود. بسیاری از کاربران در شبکه های اجتماعی، برندها را متهم می کردند که ابتدا قیمت کالاها را افزایش داده و سپس تخفیف اعمال می کنند، که این تخفیف ها واقعی نیستند. این رفتار، به شدت به اعتماد مشتریان لطمه زد. درسی که از این تجربه آموخته می شود این است که صداقت و شفافیت در ارائه تخفیف ها، مهم ترین عامل برای ساخت و حفظ اعتماد بلندمدت مشتری است. یک تخفیف واقعی کوچک، بهتر از یک تخفیف بزرگ اما صوری است که اعتماد مشتری را از بین ببرد.

لزوم برنامه ریزی دقیق لجستیک و پشتیبانی مشتریان در حجم بالا

افزایش ناگهانی حجم سفارشات در رویدادی مانند بلک فرایدی، نیازمند برنامه ریزی لجستیکی بسیار دقیق و سیستمی کارآمد برای پشتیبانی مشتریان است. تاخیر در ارسال کالاها، اشتباه در بسته بندی، و عدم پاسخگویی مناسب به سوالات و مشکلات مشتریان، می تواند به تجربه ای تلخ برای آن ها منجر شود. درسی که از این چالش ها آموخته می شود، سرمایه گذاری بر روی فرآیندهای لجستیکی، از انبارداری تا ارسال نهایی، و همچنین تقویت تیم های پشتیبانی مشتری با آموزش های لازم و ابزارهای مناسب برای مدیریت حجم بالای درخواست هاست.

اهمیت خلاقیت در کمپین ها و نام گذاری منحصر به فرد (درس از خانومی)

انتخاب نام حراجمعه توسط خانومی، که پیشتر توسط بامیلو استفاده شده بود، نشان داد که در فضای رقابتی بلک فرایدی، خلاقیت و منحصر به فرد بودن در نام گذاری کمپین ها و استراتژی های بازاریابی اهمیت بالایی دارد. کپی برداری از نام ها یا ایده های دیگران، می تواند به نقد و حتی کاهش اعتبار برند منجر شود. درسی که از این مورد می توان گرفت، این است که کسب وکارها باید برای متمایز شدن و ایجاد هویتی خاص برای کمپین های خود، بر روی ایده های خلاقانه و نوآورانه سرمایه گذاری کنند تا در ذهن مخاطب ماندگار شوند.

تاثیرگذاری اینفلوئنسر مارکتینگ در حوزه های خاص

موفقیت کمپین جمعه نارنجی ۲ سفرمارکت با همکاری ۳۰ اینفلوئنسر در حوزه گردشگری و سبک زندگی، نشان داد که اینفلوئنسر مارکتینگ می تواند در حوزه های خاص، به ابزاری بسیار قدرتمند برای جذب ترافیک و افزایش فروش تبدیل شود. اینفلوئنسرهایی که مخاطبان وفادار و مرتبط دارند، می توانند به عنوان پل ارتباطی بین برند و مشتری عمل کرده و اعتماد لازم برای تصمیم به خرید را ایجاد کنند. درسی که از این تجربه آموخته می شود، انتخاب دقیق اینفلوئنسرها بر اساس تناسب با برند و مخاطبان هدف است.

جمع بندی و توصیه ها برای رویدادهای فروش آینده (بر اساس تجربیات ۲۰۲۰)

بلک فرایدی ۲۰۲۰ در ایران، با توجه به شرایط خاص پاندمی کرونا و افزایش تمایل به خریدهای آنلاین، رویدادی پرفراز و نشیب بود که درس های ارزشمندی را برای کسب وکارهای آنلاین به همراه داشت.

مهمترین یافته ها و روندهای بلک فرایدی ۲۰۲۰ در ایران شامل:

• رشد چشمگیر فروش آنلاین و افزایش ترافیک کاربران به پلتفرم های تجارت الکترونیک.
• نقش حیاتی استراتژی های بازاریابی ریتارگتینگ و انتخاب واژگان تاثیرگذار در تبلیغات.
• بروز چالش های جدی زیرساختی در مواجهه با حجم بالای ترافیک و سفارشات.
• نگرانی های گسترده کاربران در مورد شفافیت قیمت گذاری و صوری بودن تخفیفات.
• اهمیت شبکه های اجتماعی به عنوان بستر اصلی بازخورد و تعامل با مشتریان (هم مثبت و هم منفی).
• تاثیرگذاری اینفلوئنسر مارکتینگ در حوزه های تخصصی.

توصیه های عملی برای کسب وکارهای آنلاین جهت بهینه سازی استراتژی های فروش آتی:

1. اهمیت تحلیل داده های گذشته برای برنامه ریزی دقیق: پیش از هر کمپین بزرگ، داده های سال های قبل (مانند CTR، CPC، نرخ تبدیل و بازخوردهای شبکه های اجتماعی) را به دقت بررسی کنید تا نقاط قوت و ضعف را شناسایی و استراتژی های خود را بر پایه اطلاعات واقعی بنا نهید.
2. ضرورت سرمایه گذاری بر زیرساخت های فناوری: اطمینان حاصل کنید که وب سایت، اپلیکیشن و سرورهای شما قابلیت مدیریت ترافیک های بسیار بالا را دارند. تست های استرس و بارگذاری را به طور منظم انجام دهید تا از پایداری سیستم در اوج ترافیک مطمئن شوید.
3. تاکید بر صداقت و شفافیت در ارائه تخفیف ها برای ساخت اعتماد بلندمدت: از افزایش صوری قیمت ها پیش از حراج به شدت پرهیز کنید. قیمت گذاری باید شفاف و واقعی باشد و تخفیفات ارائه شده، ارزش واقعی برای مشتری ایجاد کند. اعتماد مشتری، دارایی ارزشمندی است که به سختی به دست می آید و به راحتی از دست می رود.
4. بهبود تجربه کاربری وب سایت و اپلیکیشن: فرآیند خرید باید تا حد امکان ساده، سریع و بدون نقص باشد. رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) بهینه، نقش کلیدی در کاهش نرخ ترک سبد خرید و افزایش رضایت مشتری دارد.
5. استفاده هوشمندانه از بازاریابی چندکاناله و ریتارگتینگ: کمپین های خود را نه تنها بر روی افزایش آگاهی، بلکه بر روی جذب مجدد کاربران با استفاده از ریتارگتینگ محصول متمرکز کنید. از ابزارهای مختلف (تبلیغات بنری، همسان، پیامکی، ایمیل مارکتینگ) برای دستیابی به حداکثر مخاطب بهره ببرید.
6. توجه به بازخوردهای شبکه های اجتماعی و مدیریت بحران: شبکه های اجتماعی، صدای مشتریان هستند. به طور فعال بازخوردها را رصد کنید، به کامنت ها و پیام ها پاسخ دهید و در صورت بروز مشکل (مانند نارضایتی از قیمت یا تاخیر در ارسال)، با سرعت و شفافیت وضعیت را مدیریت کنید تا از تبدیل شدن یک مشکل کوچک به یک بحران بزرگ جلوگیری شود.

با در نظر گرفتن این درس های آموخته شده و توصیه های عملی، کسب وکارهای آنلاین می توانند خود را برای رویدادهای فروش آتی، به ویژه بلک فرایدی های آینده، به مراتب آماده تر کرده و از این فرصت های بزرگ برای رشد پایدار خود بهره مند شوند.