عاملی: علوم انسانی و هنر، جوهره فناوری هستند و باید مسیر آن را هدایت کنند

به گزارش خبرگزاری آنا، سعیدرضا عاملی در این جلسه با تاکید بر نقش محوری علوم انسانی و هنر در عرصه فناوری، اظهار داشت: علوم انسانی و هنر، نه تنها از فناوری تاثیر می‌پذیرند، بلکه خود جوهره فناوری هستند و باید مسیر و جهت‌گیری توسعه فناوری را هدایت کنند.

وی با اشاره به جلسات متعدد برگزار شده پیرامون مواد مختلف آیین‌نامه ارتقا، از جمله مواد ۲، ۳ و ۴، پیشنهاد داد ماده ۱ آیین‌نامه که به جنبه‌های اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها می‌پردازد، در شورای اسلامی شدن دانشگاه مطرح و بررسی شود تا از نظرات کارشناسان در ابعاد اجرایی و فرهنگی آن بهره‌برداری شود.

رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با تاکید بر رویکرد آماده‌سازی آیین‌نامه برای ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی، از اعضای شورا خواست تا نظرات و ملاحظات خود را به منظور اعمال اصلاحات نهایی ارائه دهند.

عاملی ضمن قدردانی از زحمات دکتر کوثری، معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در تدوین ماده فناوری، بر ضرورت متعادل‌سازی و یکپارچگی مواد مختلف آیین‌نامه تاکید کرد تا از هرگونه تکرار و تقاطع احتمالی جلوگیری شود.

تعریف فناوری در علوم انسانی و لزوم اثرگذاری بر مسیر فناوری

دکتر عاملی در ادامه سخنان خود، به نکته کلیدی در خصوص تعریف فناوری در حوزه علوم انسانی و هنر اشاره کرد و گفت: در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر را با تعریفی که مبتنی بر رویکرد TRL (سطح آمادگی فناوری) ارائه شده، خود فناوری می‌دانیم. این بدان معناست که این حوزه‌ها نه تنها مصرف‌کننده فناوری نیستند، بلکه در فرآیند فناوری بازتعریف شده و جایگاه ویژه‌ای دارند.

رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی بر اهمیت اثرگذاری علوم انسانی و هنر بر مسیر توسعه فناوری تاکید کرد و با ذکر مثال‌هایی به تبیین این موضوع پرداخت: اندیشه اسلامی به طور قطع بر حوزه هوش مصنوعی تاثیرگذار است. جهت‌گیری هوش مصنوعی، موضوعی بسیار حیاتی است و باید به این سمت حرکت کند که انسان از آن محو نشود و عملکرد انسانی تضعیف نشود. عملکرد طبیعی انسان، معارف اسلامی و ادبیات همگی در این مسیر تاثیرگذار هستند و باید به این تاثیرگذاری تصریح شود.

دکتر عاملی از دکتر کوثری خواست تا با لحاظ کردن این نکات و اصلاح موارد پیشنهادی اعضا، متن ماده فناوری را نهایی سازد. وی همچنین پیشنهاد داد جلسه‌ای اختصاصی برای بررسی ماده ۱ آیین‌نامه با حضور متخصصان و صاحب‌نظران، برگزار شود تا این ماده نیز به نحو مطلوب تدوین شود.

آیین‌نامه ارتقا، سندی راهبردی برای تحول علوم انسانی

رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی با تاکید بر اهمیت آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی به عنوان سندی راهبردی برای تحول علوم انسانی، تصریح کرد: این آیین‌نامه، جهت و مسیر حرکت علوم انسانی را تعیین می‌کند و باید با دقت و ظرافت تدوین شود.

در ادامه دکتر سحر کوثری، معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در این جلسه با بیان اینکه این ماده با هدف ارج نهادن به فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه اساتید در کنار فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی تدوین شده است، به تبیین مبانی نظری و منطق تنظیم این ماده پرداخت.

وی با اشاره به رویکرد تکاملی فناوری (Technology Readiness Level – TRL) و مدل تعالی سازمانی EFQM، توضیح داد که «ماده فناوری» در راستای تکمیل و تعمیق رویکرد TRL در کل آیین‌نامه ارتقا طراحی شده است. به این معنا که فعالیت‌های مرتبط با مراحل اولیه شکل‌گیری و توسعه فناوری (TRL ۱-۳) بیشتر در مواد آموزشی و پژوهشی آیین‌نامه دیده شده و «ماده فناوری» بر فعالیت‌های مرتبط با مراحل میانی و پایانی چرخه فناوری (TRL ۴-۹) که شامل تجاری‌سازی، کاربردی‌سازی و اثرگذاری فناوری است، تمرکز دارد.

دکتر کوثری در ادامه، به تعریف فناوری و نوآوری در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر پرداخت و با تاکید بر گستردگی و تنوع تعاریف موجود، ایجاد «ارزش» و «نوآوری» را به عنوان محور اصلی در این حوزه معرفی کرد. وی ارزش ایجاد شده در این حوزه را شامل دو نوع «ارزش ابزاری» و «ارزش ذاتی» دانست و مخاطبان آن را نیز به دو گروه متخصصان و حرفه‌ای‌ها و عموم جامعه تقسیم کرد.

بر اساس این مدل، دکتر کوثری آثار و دستاورد‌های فناورانه اساتید را در سه حوزه کلان اثرگذاری اقتصادی، اثرگذاری اجتماعی و اثرگذاری حاکمیتی دسته‌بندی و مصادیق عینی هر کدام را بر اساس اسناد بالادستی، پژوهش‌های انجام شده و نظرات کارشناسان، به تفصیل تشریح کرد.

وی تاکید کرد که در ارزیابی فعالیت‌های فناورانه، علاوه بر کمیت، کیفیت و اثربخشی فعالیت‌ها نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت. وی همچنین به ضرایب تشویقی در نظر گرفته شده برای اساتید گروه هنر و بانوان دارای فرزند زیر دو سال که در امر توسعه فناوری سرآمد باشند، اشاره کرد.

در پایان جلسه، جدول پیشنهادی «ماده فناوری» و نحوه اعمال آن در جداول حداقلی امتیازات آیین‌نامه ارتقا مورد بحث و تبادل نظر اساتید حاضر قرار گرفت. مقرر شد نظرات و پیشنهادات مطرح شده در جلسه و همچنین بازخورد‌های دریافتی از دانشگاه علامه طباطبایی، جمع‌آوری و در تدوین نهایی «ماده فناوری» مورد توجه قرار گیرد.