علت بیماری هاشیموتو چیست و چگونه درمان میشود ؟

بیماری هاشیموتو (Hashimoto’s thyroiditis) یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می کند و باعث التهاب و تخریب تدریجی بافت تیروئید می شود. این اتفاق معمولا به کم کاری تیروئید منجر می شود.

علت بیماری هاشیموتو

چند عامل دست به دست هم می دهند:

• اختلالات سیستم ایمنی: بدن به دلایل نامشخص تیروئید را به عنوان یک عامل بیگانه شناسایی می کند و به آن حمله می کند.

• ژنتیک: اگر در خانواده سابقه بیماری های خودایمنی (مثل دیابت نوع 1 لوپوس یا حتی هاشیموتو) وجود داشته باشد خطر بیشتر می شود.

• عوامل محیطی: مانند استرس شدید عفونت ها مصرف بیش از حد ید یا قرار گرفتن در معرض اشعه.

• جنسیت و سن: زنان خیلی بیشتر از مردان دچار این بیماری می شوند مخصوصاً بین 30 تا 50 سالگی.

• سایر بیماری های خودایمنی: مثل بیماری سلیاک دیابت نوع 1 یا ویتیلیگو (برص) احتمال ابتلا را بالا می برند.

درمان بیماری هاشیموتو:

درمان بیماری به کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت کم کاری تیروئید متمرکز است:

1. هورمون درمانی با لووتیروکسین:

   • دارویی است که جایگزین هورمون تیروئید می شود (مثل T4).

   • باعث تنظیم سوخت و ساز بدن می شود و علائمی مثل خستگی افزایش وزن یا افسردگی را بهبود می دهد.

   • معمولا این درمان مادام العمر است اما دوز دارو ممکن است بر اساس آزمایش های دوره ای تنظیم شود.

2. پیگیری و مانیتورینگ مرتب:

   • آزمایش خون برای چک کردن سطح TSH و هورمون های تیروئیدی انجام می شود.

   • ممکن است پزشک هر 6 ماه یا یک سال یکبار آزمایش جدید درخواست کند.

3. درمان علائم همراه:

   • اگر بیماری باعث گواتر (بزرگی تیروئید) یا فشار روی گردن شود و علائم شدیدی داشته باشد در موارد نادر ممکن است جراحی تیروئید لازم باشد.

4. سبک زندگی و تغذیه:

   • مدیریت استرس خواب کافی و رژیم غذایی متعادل می تواند به کنترل بهتر بیماری کمک کند.

   • در برخی موارد توصیه به مصرف غذاهای کم ید یا بدون گلوتن داده می شود اما این برای همه نیست و باید با مشورت پزشک باشد.

تشخیص بیماری هاشیموتو

تشخیص بیماری هاشیموتو معمولاً با استفاده از ترکیبی از آزمایش های خون و بررسی علائم بالینی انجام می شود. پزشکان معمولاً از آزمایش های هورمونی برای اندازه گیری میزان هورمون های تیروئید و نیز آنتی بادی های خاصی که در بیماران مبتلا به هاشیموتو یافت می شوند استفاده می کنند.

1. آزمایش های هورمونی: در این آزمایش ها سطح هورمون تیروئید (T3 و T4) و هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) اندازه گیری می شود. در بیماران مبتلا به هاشیموتو معمولاً سطح TSH بالا و سطح هورمون های تیروئید (T3 و T4) پایین است.

2. آزمایش های آنتی بادی: آنتی بادی های ضد تیروئید مانند آنتی بادی های ضد تیروپرواکسیداز (TPO) و آنتی بادی های ضد تیروگلوبولین (TG) معمولاً در خون افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو افزایش می یابند.

درمان بیماری هاشیموتو

درمان بیماری هاشیموتو معمولاً بر اساس جایگزینی هورمون های تیروئید و کنترل علائم انجام می شود. درمان های موجود می توانند به بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک کنند و از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند.

1. درمان با هورمون تیروئید:

متداول ترین درمان برای بیماری هاشیموتو استفاده از هورمون های تیروئید مصنوعی مانند لووتیروکسین است. این دارو به طور معمول به صورت روزانه مصرف می شود و هدف آن جبران کمبود هورمون های تیروئید در بدن است.

2. نظارت و کنترل سطح هورمون ها:

افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو نیاز دارند تا به طور مرتب تحت نظارت پزشکی قرار گیرند تا سطح هورمون های تیروئید خود را تنظیم کنند. پزشک ممکن است دوز دارو را بر اساس نتایج آزمایش های خون تنظیم کند.

3. تغییرات در سبک زندگی:

اگرچه داروها نقش مهمی در درمان بیماری هاشیموتو دارند اما تغییرات در سبک زندگی می توانند به مدیریت بهتر بیماری کمک کنند. این تغییرات می تواند شامل رعایت رژیم غذایی متعادل افزایش سطح فعالیت بدنی و مدیریت استرس باشد.

4. جراحی در موارد خاص:

در موارد نادر که تیروئید به طور شدید آسیب دیده باشد یا تومورهایی در آن ایجاد شده باشد ممکن است جراحی لازم باشد. در این موارد پزشک ممکن است قسمتی از غده تیروئید را بردارد یا در موارد شدیدتر تمام غده را حذف کند.

بیماری هاشیموتو به خودی خود معمولاً خطرناک نیست ولی درمان نشدن آن می تواند به مشکلات جدی تر مثل کم کاری شدید تیروئید (مایگزدم) یا بیماری های قلبی منجر شود.