ویژگیهای طرح اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه در ایران
در یک پژوهش بررسی شد؛
اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه باید در چارچوب کلان سیاست‌های مالیاتی حوزه فناوری و نوآوری جایگاه مناسب خود را پیدا کند.
به گزارش خبرگزاری آنا، یکی از ابزار‌های مهم سیاستی برای ارتقا و تأمین مالی نوآوری در بنگاه‌های اقتصادی، اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه است. با تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان، سیاست اجرای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به مرحلة اجرایی‌سازی در کشور نزدیک شده است. ازاین‌رو لازم است بررسی مناسبی به‌منظور طراحی ویژگیهای مناسب برنامة اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه در ایران صورت گیرد.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «چارچوب مناسب ویژگیهای طرح اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه در ایران» به این موضوع پرداخته‌اند که یکی از راهکار‌های مهم و تنظیم‌گر دولت‌ها در حمایت از فعالیت‌های تحقیق و توسعه در بنگاه‌های اقتصادی، استفاده از مشوق‌های مالیاتی است.
یکی از رایج‌ترین و پراهمیت‌ترین مشوق‌های مالیاتی هزینه‌محور، اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه است. از جمله دالیل اهمیت این مشوق مالیاتی، می‌توان به کسر مستقیم اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه از بدهی مالیاتی بنگاه و شفافیت مالیاتی ایجادشده از این طریق و همچنین هدف‌گیری و پوشش‌دهی مؤثرتر ریسک هزینه‌کرد‌های تحقیق و توسعه اشاره کرد.
* آمادگی فناورانه در برنامه اعتبار مالیاتی
به زعم این پژوهش سطوح واجد شرایط آمادگی فناورانه در برنامه اعتبار مالیاتی کشور‌های مختلف تابع مقتضیات بومی آن کشورهاست و با توجه به اولویت‌های توسعه فناوری و شرایط صنایع مختلف، توسط سیاست‌گذاران و مدیران رده بالای علم و فناوری تعیین می‌شود.
در این پژوهش آمده است که استفاده از سطح آمادگی فناورانه نباید فقط محدود به تعیین سطح آن برای پروژه‌های تحقیق و توسعه باشد و می‌توان با در نظر گرفتن و تعیین سطوح قابل قبول از سطح آمادگی فناورانه برای اعطای اعتبار مالیاتی، حمایت‌های دولت از پروژه‌های تحقیقاتی صنایع مختلف را به صورت هدفمندتر انجام داد.
از دیدگاه پژوهشگران این پژوهش ضرورت دارد که معیار‌های سطوح مختلف از سطح آمادگی فناورانه با در نظر گرفتن ویژگیهای صنایع مختلف تغییر یابد و در قالب دستورالعمل در اختیار بنگاه‌های تحقیقاتی قرار گیرد.
به گفته این پژوهش این امر ضمن جلوگیری از سردرگمی بنگاه‌های تحقیقاتی در تعیین سطح درست بلوغ فناوری، از سوءاستفاده‌های مالی به دلیل امکان تفاسیر مختلف از معیار‌های تعیین سطوح مختلف از سطح آمادگی فناورانه جلوگیری خواهد کرد.
* معیار نوآوری برای ارزیابی اعتبار مالیاتی
این پژوهش نشان می‌دهد که در کنار معیار فناوری، معیار نوآوری نیز معیاری معتبر و قابل قبولی برای ارزیابی پروژه‌های تحقیق و توسعه به منظور برخورداری از اعتبار مالیاتی است. جدید بودن پروژه تحقیق و توسعه می‌تواند در سطوح مختلف شرکت، کشور و دنیا مطرح باشد.
این پژوهش توضیح می‌دهد که با توجه به تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده در خصوص نوآوری، جدید بودن در سطح کشور با در نظر گرفتن نیاز‌های ملی برای برنامه اعتبار مالیاتی پیشنهاد داده می‌شود.
این پژوهش بیان می‌کند که توجه به تفاوت‌های صنایع از جنبه بلوغ سطح فناوری در ادبیات در این خصوص تدوین و اجرای برنامه منسجم ترویج و آموزش با حضور نمایندگان سازمان امور مالیاتی راهگشا خواهد بود.
با توجه به یافته‌های این پژوهش برای هدایت تخصصی شرکت‌ها در مسیر بهره‌برداری از برنامه اعتبار مالیاتی نیز می‌توان استفاده از خدمات شرکت‌های مشاوره اعتبار مالیاتی را که مورد تأیید معاونت علمی فناوری باشند در برنامه ترویج اعتبار مالیاتی لحاظ کرد.
* هم‌افزایی میان ابزار‌های مالیاتی و غیرمالیاتی
در این پژوهش آمده است که اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه باید در چارچوب کلان سیاست‌های مالیاتی حوزه فناوری و نوآوری جایگاه مناسب خود را پیدا کند. به عبارت شفاف‌تر الگوی کلانی نیاز داریم که در آن حمایت‌های مالیاتی قانون دانش‌بنیان، حمایت‌های مالیاتی از پارک‌های علم و فناوری، اعتبار مالیاتی از منظر هزینه‌ای و نیز از منظر سرمایه‌گذاری و نیز حمایت‌های مالیاتی حوزه‌های فناورانه در صنایع و معادن ذیل قانون رفع موانع تولید به صورت کامل و یکپارچه مورد توجه قرار دهد.
درادامه این پژوهش آمده است که الگوی کلان اجرایی مشتمل بر تمامی ابزار‌های مالیاتی حوزه سیاستگذاری فناوری و نوآوری در ایران می‌تواند به عنوان چالشی مهم در دستور کار تحقیقات آتی قرار گیرد.
در پایان این پژوهش به این نکته اشاره شده است که هم‌افزایی میان ابزار‌های مالیاتی و غیرمالیاتی حوزه سیاستگذار فناوری و نوآوری اعم از حمایت‌های مالی و … نیز با هدف کاهش همپوشانی‌ها و موازیکاری‌ها و نیز چینش مناسب ابزار‌های مالی و مالیاتی مورد توجه سیاست‌پژوهان و اندیشمندان حوزه سیاستگذاری ّفناوری و نوآوری در ایران قرار گیرد.
این پژوهش به کوشش میثم نریمانی (استادیار سیاستگذاری علم و فناوری پژوهشکده مطالعات فناوری تهران) و همکاران ایشان انجام شده است.