کشف جانوری ۵۰۰ میلیون ساله/ هیولای دریایی سه چشم با بدن خاردار

تینا مزدکی_در پژوهشی تازه دیرینه شناسان موزه مانیتوبا و موزه سلطنتی انتاریو (ROM) از کشف گونه ای نو از گروه رادیودنت ها خبر داده اند؛ شکارچیان اسرارآمیزی که در دوره ی کامبرین یعنی بیش از ۵۰۰ میلیون سال پیش بر اقیانوس های زمین حکمرانی می کرده اند.

شکارچی کوچک اما نیرومند از اعماق تاریخ زمین

این گونه ی تازه Mosura fentoni نام دارد؛ جانوری دریایی که به سبب شکل بدنش با لقب «شب پره ی دریایی» (Sea Moth) شناخته می شود. پژوهشگران ۶۱ نمونه از فسیل این موجود را از معدن فسیل Raymond در پارک ملی یوهو واقع در کوه های راکی کانادا بین سال های ۱۹۷۵ تا ۲۰۲۲ جمع آوری کرده اند. به گفته ی دانشمندان Mosura یکی از ابتدایی ترین شاخه های تکاملی بندپایان بوده و اجدادی دور برای جانورانی چون پروانه ها عنکبوت ها خرچنگ ها و هزارپایان به حساب می آید.

ژان-برنار کارون از موزه سلطنتی انتاریو و یکی از نویسندگان پژوهش در بیانیه ای گفت:«این گونه ی جدید نشان می دهد که بندپایان اولیه بسیار متنوع تر از آن چیزی بودند که پیش تر تصور می شد و فرآیندهای تطبیق آن ها به طرز چشم گیری مشابه بستگان امروزی شان بوده است.»

ویژگی های منحصربه فرد Mosura

مانند دیگر اعضای خانواده ی رادیودنت ها Mosura نیز دارای سه چشم بدنی مفصلی و خاردار دهانی دایره ای با دندان های داخلی و ردیفی از باله های کناری برای شنا بوده است. اما چیزی که این جانور را از دیگران متمایز می کند بخش عقبی بدن آن است که از ۱۶ بخش به هم فشرده تشکیل شده و دارای ساختارهایی شبیه به آبشش بوده است.

جو مویسوک مدیر اصلی این تحقیق از موزه مانیتوبا و پژوهشگر وابسته به ROM گفت:«چنین بدنی با آبششی در انتهای آن نمونه ای زیبا از همگرایی تکاملی با گروه های مدرن مانند خرچنگ نعل اسبی چوب کَک ها و حشرات است؛ جانورانی که در بخش انتهایی بدن خود اندام های تنفسی دارند.»

محققان گمان می کنند این ویژگی شاید پاسخی تکاملی به نیازهای تنفسی خاص در زیستگاه این جانور بوده است هرچند علت دقیق آن هنوز نامشخص است.

نگاهی به درون؛ حفظ آناتومی داخلی

آنچه کشف Mosura را به ویژه ارزشمند کرده حفظ بی نظیر ساختارهای داخلی بدن در فسیل های آن است. منطقه ی برجس شیل در بریتیش کلمبیا محل یافت این فسیل ها به دلیل شرایط خاص خود توانسته بافت هایی چون دستگاه عصبی گردش خون و گوارشی این جانوران را حفظ کند. بخش های عصبی متصل به چشم ها نیز در فسیل ها عملکردی مشابه چشم ها در بندپایان زنده داشتند و این جانور توانایی پردازش تصویر داشته است.

برخلاف سیستم های بسته ی گردش خون در مهره داران Mosura دارای سیستم گردش خون باز بوده که در آن قلب خون را به حفره های داخلی بزرگ موسوم به لاکونا پمپاژ می کرده است. این حفره ها در فسیل ها به شکل لکه های براق نمایان اند که در سراسر بدن و باله ها گسترش یافته اند. مویسوک توضیح داد:«لاکوناهای به خوبی حفظ شده در Mosura کمک می کنند تا ویژگی های مشابه در فسیل های دیگر را نیز بهتر شناسایی کنیم؛ ساختارهایی که تاکنون مناقشه برانگیز بودند. حالا می دانیم که این نوع سیستم گردش خون ریشه ای کهن دارد.»

دریچه ای تازه به تکامل بندپایان

کشف Mosura نه تنها گنجینه ای از اطلاعات درباره ی ساختار بدن نخستین شکارچیان دریایی فراهم کرده بلکه یکی از گمشده های زنجیره ی تکامل بندپایان را نیز روشن کرده است. این جانور با ترکیبی از ویژگی های باستانی و نو چشم اندازی نوین برای فهم چگونگی شکل گیری تنوع خارق العاده ی بندپایان امروزی گشوده است.

پژوهشگران امیدوارند با مطالعه ی بیشتر روی فسیل های Mosura و خویشاوندانش بتوانند به درک عمیق تری از مراحل آغازین تکامل در دنیای جانوران برسند؛ دنیایی که حتی پس از نیم میلیارد سال هنوز رازهای ناگشوده ای در دل خود دارد.

منبع: interestingengineering

۲۲۷۳۲۳