تدوین سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی/ محصولات کشاورزی نیازمند کیفیت است

به گزارش خبر روزانه، محسن دادار، امروز، ۱۰ بهمن در نشست خبری با خبرنگاران، اظهار کرد: در حالی نیاز به غذا به دلیل  رشد جمعیت در طول ۴۰ سال  اخیر افزایش‌یافته است که در مقابل کاهش بارندگی، به‌طور متوسط تا ۳۰ میلی‌متر و افزایش سه درجه سانتی‌گراد درجه حرارت در سمت مخالف هدف تأمین غذای موردنیاز جامعه قرار دارد.

وی دستیابی به اهداف موردنظر برای تأمین غذای جامعه را نیازمند وجود برنامه مشخص دانست و افزود: شاخص رسیدن به  این برنامه، افزایش کیفیت محصولات کشاورزی است و برای بهبود کیفیت نیز نیازمند افزایش بهره‌وری کشاورزی هستیم تا بتوانیم از منابع محدودی که در اختیار داریم مثل محدودیت‌های آبی و خاکی، بیشترین بهره‌وری را داشته باشیم.

دادار با بیان اینکه فعالیت‌های تحقیقاتی در ۱۵ ایستگاه با مساحت ۱۵۰۰ هکتار انجام می‌شود، گفت: یکی از فعالیت‌های اساسی برای تأمین آب، ایجاد سه آبخوان در استان اصفهان است که با مساحت هفت هزار هکتار در شهرستان‌های کاشان، میمه و خور و بیابانک ایجاد شده‌‏اند.

دادار افزود: یکی از راهکارهای اصلی افزایش بهره‌وری، نفوذ علم و دانش کشاورزی است. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور بهترین مجموعه تحقیقات کشاورزی در سطح خاورمیانه است که با داشتن ۶ هزار و ۵۰۰ نیروی انسانی و هزار و ۹۰۰ عضوهیئت علمی دارای مدرک دکترای تخصصی در سطح منطقه بی‌نظیر است. از این تعداد، حدود ۲۲۰ پرسنل در مرکز استان اصفهان فعالیت می‌کنند که ۹۰ نفر محقق و عضو هیئت علمی دارای مدرک دکترای تخصصی(PHD هستند که روی موضوعات مسئله‌محور و سفارشی پژوهش انجام می‏‌دهند. در حال حاضر۲۶۱ پروژه تحقیقاتی را در دست اجرا است که با توجه به تعداد پژوهشگران، هر محقق سالانه به‌طور متوسط ۲.۵ پروژه اجرا می‌کند. بر اساس رتبه‌بندی پایگاه علم‌سنجی کشور، مرکز اصفهان در رتبه سوم از نظر فعالیت‌های تحقیقاتی و همچنین نیروی انسانی در بین مراکز تحقیقاتی کشور قرار دارد.

وی تعداد مقالات علمی و پژوهشی چاپ شده در مجلات داخلی و خارجی را ۱۳۳ پروژه در سال ۱۴۰۲ برشمرد و گفت: در مرکز اصفهان، ۹ بخش تحقیقاتی فعال است که شامل حفاظت آب، ترویج خاک و آب، علوم زراعی، علوم دامی، بذر و نهاد، گیاه پزشکی، منابع طبیعی و گیاهان دارویی می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، اظهار کرد: مهم‌ترین دستاورد مرکز تحقیقات، معرفی هسته‌های اولیه در محصولات استراتژیک مثل گندم، جو، گلرنگ، کلزا و پنبه است که معرفی ارقام مقاوم به شوری خاک و خشکی، نیازمند هفت سال کار پژوهشی است تا بذرهای اولیه گندم و جو تولید و به دست کشاورز رسانده شود.

وی  با بیان اینکه میزان بذر اصلاح شده تولیدی در استان بیش از ۱۰۰ تن است، افزود: ویژگی بذر گندم و جو تولید شده، مقاومت به شرایط آب‌وهوایی منطقه است؛ زیرا دمای هوا و شوری خاک در شهرستان‌های مختلف استان با یکدیگر متفاوت است و پژوهشگران با معرفی ارقام مقاوم به شوری یا سرما تلاش می‌کنند که با حداقل مصرف آب و کیفیت خاک، امکان تولید تناژ موردنظر محصولات را برای کشاورزان فراهم کنند.

دادار، میزان آب صرفه‌جویی شده با مصرف بذرهای اصلاح شده در استان را سالانه ۵۰ میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: این میزان آب معادل یک‌بار بازگشایی رودخانه زاینده‌رود خواهد بود، به‌عبارت‌دیگر درصورتی‌که کشاورزان یک سال از این بذر استفاده کنند، میزان مصرف آب تا ۵۰ میلیون مترمکعب کاهش خواهد یافت و درصورتی‌که طی هفت سال این کار توسعه یابد، امکان صرفه‌جویی در مصرف آب برابر با ۹ بار بازگشایی زاینده‌رود فراهم می‌شود.

وی از اجرای طرح‌های پژوهشی در محصولات دیگری از جمله پنبه و گلرنگ خبر داد و تصریح کرد: فعالیت‌های شاخص برای افزایش بهره‌وری تولید هسته‌های اولیه بذر بیشتر در حوزه دو محصول استراتژیک گندم و جو بوده انجام شده است، همچنین از دیگر روش‌های افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی معرفی گونه‌های کم آب‌بر به‌جای علوفه‌های پرمصرفی مانند ذرت علوفه‌ای است.

تولید هر هکتار ذرت علوفه‌ای را نیازمند به حدود ۱۰ هزار مترمکعب آب دانست و افزود: و عملکرد هر هکتار به حدود ۶۰ تا ۷۰ تن می‌رسد، محققان مرکز تحقیقات با پژوهش در زمینه خسیل جو، بذر آن را تولید کردند که امکان برداشت و سیلوی آن در هنگام سبز شدن وجود دارد از سوی دیگر میزان موردنیاز از آن سه هزار مترمکعب یعنی یک‌سوم ارقام مشابه با میزان پروتئین بالاتر خواهد بود.

وی سطح زیر کشت خسیل جو در اراضی کشاورزی را بالای ۱۰ هزار هکتار اعلام کرد و گفت: این محصول دارای کارکردی مشابه ذرت علوفه‌ای است و باید به سمت این نوع علوفه و محصولات برویم تا بتوانیم از آب بیشترین استفاده و عملکرد را داشته باشیم.

دادار یکی از ظرفیت‌های مرکز را اجرای طرح‌ها تحقیقاتی در مزارع بیان کرد و در مورد علت آن گفت: در صورت همراهی کشاورزان و دامداران اثربخشی و ترویج فعالیت‌های پژوهشی دوچندان می‌شود و دامداران بهتر می‌توانند نتیجه کار را ارزیابی و تبلیغ کنند.

وی در پاسخ به سؤالی درمورد تفاوت بذرهای اصلاح شده با تراریخته، اظهار کرد: محصولات تراریخته با درستکاری ژنتیکی تولید می‌شوند، درحالی‌که مرکز تحقیقات کشاورزی از بین گیاهان موجود ارقام مقاوم‌تر به شوری و تغییرات آب‌وهوایی را شناسایی، انتخاب و تکثیر می‌کند؛ بنابراین بذرهای اصلاح شده یک فرایند انتخابی و نه دست‌کاری ژنتیکی به شمار می‌آید.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان با اشاره به فعالیت ۳۰ تا ۴۰ساله مؤسسه بدر و نهال کشور و مرکز تحقیقات اصفهان، ادامه داد: پایه بذر گندم و جو مورد بررسی در این مرکز از میان گونه‌های موجود در کشور انتخاب شده، زیرا در آن زمان محصولات وارداتی و تراریخته وجود نداشته است، بنابراین اطمینان داشته باشید هیچ‌کدام از بذرهای تولیدی مرکز به‌ویژه در بخش گندم و جو تراریخته نیست.

وی استفاده از محصولات تراریخته را دارای دو طیف طرف‌دار و مخالف اعلام و تصریح کرد: موافقان بر این باورند که باتوجه‌به افزایش جمعیت باید روی افزایش تولید محصولات کشاورزی تمرکز کرد، درحالی‌که مخالفان معتقدند احتمال ایجاد اختلالات ژنتیکی با مصرف محصولات تراریخته در افراد باید مورد بررسی قرار گیرد.

دادار با بیان اینکه  در دو سال گذشته، عملکرد مرکز تحقیقات در معرفی ارقام زراعی و باغی قابل‌ قبول بوده است، گفت: سال جاری با اصلاح محصول به عملکرد این محصول در باغ‌ها اصفهان به ۲.۵ برابر تولیدات معمول منطقه افزایش یافت.

وی با اشاره به مبحث هزینه – فایده تحقیقات کشاورزی، ادامه داد: بر اساس گزارشی که طی پنج سال درباره اثربخشی و کارآمدی سرمایه‌گذاری تحقیقات در بخش کشاورزی انجام شد، یک ریال سرمایه‌گذاری در تحقیقات بخش کشاورزی استان ۱۳.۳ ریال بازده اقتصادی به دنبال داشته است. همچنین نرخ بازده داخلی آن به ۷۱ درصد و نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری نیز به ۱۵ تا ۲۱ درصد می‌رسد که نشان می‌دهد اختصاص اعتبار به تحقیقات، هزینه نیست، بلکه گامی در راستای توسعه بخش کشاورزی است که متاسفانه به این موضوع بسیار کم‌توجه می‌شود، در حالی که تصمیم‌گیرندگان باید بدانند سرمایه‌گذاری در بخش تحقیقات با این نرخ بازگشت سرمایه و افزایش بهره‌وری تأثیر بسیار زیادی در اقتصاد کشاورزی خواهد داشت و تحقیقات را باید در سرلوحه کار قرار دهند.

رئیس مرکز استان اصفهان، به دستاوردهای فعالیت‌های پژوهشی در حوزه تولید دامی اشاره و اظهار کرد: محققان مرکز با تنظیم تعادل جیره غذایی دام موفق به کاهش ۵۰۰ میلیاردتومانی هزینه‌های دامپروری شده‌اند.

وی در خصوص نحوه  انتخاب موضوعات تحقیقات، بیان کرد: تحقیقات به شکل طرح‌های سفارش محور اجرا می‌شود؛ یعنی بیشتر فعالیت‌ها با سفارش کشاورزان و دامداران به‌صورت سفارش‌محور انجام می‌شود.

دادار با اشاره به وجود ۱۵۰ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی در استان اصفهان، گفت: بسیاری از آنها خرده‌مالک هستند؛ بنابراین وظیفه ما ارائه یافته‌ها به تولیدکنندگان برتر و برجسته استان است در بخشی‌هایی از گاوداری و گلخانه‌های بزرگ طرفیت ما محدود است و تنها دو متخصص گندم و جو در اختیار داریم.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان با معرفی  سامانه تالار ترویج دانش و فنون کشاورزی، گفت: اطلاعات بهره‌برداران در تمام زمینه‌های کشاورزی در این سامانه دسته‌بندی شده و نزدیک ۵ هزار بروشور کتاب و فیلم از این طریق قابل‌استفاده است. یکی دیگر از رسالت‌های مرکز، آموزش مهارت به سربازان در رشته کشاورزی، فنی و حرفه‌ای، ورزش و جوانان یا آی‌تی بود که در چهار پنج سال اخیر، سالانه پنج هزار سرباز تحت آموزش قرار گرفته‌اند.

انتهای پیام