یکی از بیماری های شایع در زنان سرطان سینه است که از شایع ترین علت مرگ و میر در آنها می باشد. در سرطان سینه بعضی از سلولها از حالت منظم و معمولی چرخه سلولی خود خارج میشوند و شروع به رشد و تقسیم غیرعادی می کنند و باعث ایجاد غده های کوچک و ریز می شوند. این بافتهای غیرعادی به مرور گسترش می یابند و باعث ایجاد غده های سرطانی بزرگ می شوند که بافت های مجاور خود را درگیر می کنند. اگر این سرطان به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است.
به طرق مختلف صورت می‌گیرد که به نوع سرطان و میزان پخش شدن آن بستگی دارد. معمولاً افراد مبتلا به سرطان سینه، تحت چند نوع درمان قرار می‌گیرند. میزان بزرگی تومور، نوع تومور و همچنین اینکه سرطان در چه مرحله‌ای قرار دارد در درمان سرطان سینه بسیار مهم است. به طور معمول جراحی، رایج‌ترین درمان سینه است؛ اما پزشکان ممکن است به جای جراحی و حذف سینه با روشهای دیگری نیز سرطان را از بین ببرند که این قضیه به میزان وخیم بودن سرطان بستگی دارد. امروزه درمان سرطان سینه با روش های بسیار نوین و تکنیک های به روز دنیا انجام می شود. درمان سرطان پستان برای اکثر افراد موفقیت آمیز خواهد بود و با گذشت زمان خطر عود کمتر خواهد شد.
- ژنتیک: اگر نزدیکان فرد دچار این بیماری شده باشند، احتمال اینکه فرد نیز دچار شود وجود دارد.
- داشتن سابقه تومور یا سرطان سینه خوش خیم: اگر فردی دچار تومور یا سرطان خوش خیم شده باشد احتمال اینکه فرد دوباره مبتلا شود وجود دارد.
- بافت های متراکم سینه: افرادی که سینه های آنها دارای بافت متراکم هستند احتمال بیماری در آنها بیشتر است.
- استروژن بالا: وجود استروژن بالا در بدن فرد به مدت طولانی مخصوصاً قبل از یائسگی باعث ایجاد بیماری می شود.
- چاقی و اضافه بدن: این مورد اگر پس از یائسگی زیاد باشد خطر مبتلا شدن بیشتر است.
- مصرف هورمون ها: درمان جایگزینی هورمونی در دوران یائسگی
- پرتو درمانی: افرادی که قبل از 30 سالگی در معرض پرتو درمانی قرار گرفته اند.
- عدم تحرک و فعالیت فیزیکی بدن
- نوشیدن الکل
- قاعدگی در سنین پایین
- عدم بچه دار شدن یا دیر بچه دار شدن
- سن بالا
- ایمپلنت های زیبایی
- تغییر ناگهانی در اندازه و شکل سینه
- ایجاد توده یا افزایش یافتن ضخامت بافت سینه یا زیر بغل
- تغییر رنگ بافت و نوک سینه مانند نارنجی یا قرمز شدن
- ترشحات از نوک سینه مخصوصاً اگر حاوی خون باشند.
- ایجاد جوش در اطراف نوک سینه
- لایه برداری یا پوسته شدن، پوست یا نوک سینه
- وجود خارش در پوست سینه
- گرم و سفت شدن سینه
- فرورفتگی نوک سینه
- جنسیت. این سرطان در میان خانم ها شایع تر از آقایان می باشد.
- بالا رفتن سن
- سابقه فردی ابتلا به اختلالات مربوط به سینه
- سابقه فردی ابتلا به سرطان سینه
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه
- تماس با اشعه
- چاقی و اضافه وزن
- بارداری در سنین بالا
- مصرف بیش از حد مشروبات الکلی
این سرطان بنا بر مکان تشکیل توده سرطانی در سینه و نوع خوش خیم یا بدخیم بودن دارای انواعی است که دو نوع شایع و مهم آن را در این مبحث معرفی میکنیم:
این نوع سرطان سینه در مجاری حمل شیر تا نوک پستان را درگیر می کند. این سرطان علائم چندانی ندارد و در برخی موارد باعث ایجاد توده در بافت سینه می گردد. همچنین باعث هم می شود. واکتال را از طریق ماموگرافی می توان تشخیص داد. این نوع سرطان در غدد تولید کننده شیر ایجاد می شود و اغلب علائم چندانی ندارد از این رو با ماموگرافی قابل تشخیص نیستند و فقط از طریق نمونه برداری می توان پی به آن برد. انواع دیگری از سرطان سینه مانند نوع التهابی، ، پاپیلاری پستان و سه گانه وجود دارد که نسبت به این دو نوع از ابتلای کمتری برخوردارند.
توده های سرطانی را می توان به دو نوع خوش خیم و بدخیم هم تقسیم کرد. تفاوت این دو در این است که نوعی تکثیر غیر طبیعی سلول ها در بافت است که در یک جا متوقف می شود و به سایر اندام ها آسیب نمی رساند؛ اما نوع سرطان سینه بدخیم این گونه نیست و تکثیر سلول ها تا جایی پیش می رود که به سایر اندام ها و ارگان های بدن هم نفوذ می کند.
شیمی درمانی یا کموتراپی
شیمی درمانی یا کموتراپی بخشی از برنامه درمانی در سرطان سینه محسوب می گردد. در مواردی شیمی درمانی قبل از جراحی سرطان و گاهی بعد از جراحی انجام می گیرد. در این روش برای از بین بردن سلول های سرطانی از دارو استفاده می شود. اگر قبل از جراحی انجام گیرد به آن نئوادجوانت کموتراپی گفته می شود. در صورتی که تومور بزرگتر از 3 سانتی متر باشد از این متد استفاده می شود که معمولاً موجب کوچک تر شدن تومور قبل از جراحی می شود. شیمی درمانی به شکل قرص یا تزریق وریدی به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا هر دو هفته یکبار انجام می شود. برنامه ی شیمی درمانی بر اساس شرایط بیمار طراحی می شود و ممکن است یک یا چند داروی ترکیبی دریافت کند.
هورمون درمانی در سرطان سینه
هورمون های زنانه (استروژن و پروژسترون) سوخت لازم برای فعالیت بعضی از سلول های سرطانی محسوب می شوند. در حقیقت این هورمون ها به رشد و گسترش سلول های سرطانی کمک می کنند. هورمون درمانی، هورمون های مورد نظر را اضافه، مسدود یا حذف می کند. هورمون درمانی در سرطان سینه می‌تواند به تنهایی یا به همراه روشهای دیگر درمان توسط پزشک معالج انتخاب شود.
در سرطان پستان، دو نوع هورمون درمانی وجود دارد:
- داروهایی که از حمایت استروژن و پروژسترون از رشد سلول های سرطانی ممانعت می کنند.
- داروها یا جراحی هایی که تولید هورمون استرژن و پروژسترون را متوقف می کنند.
هورمون درمانی برای تمامی بیماران کاربرد ندارد در افرادی انجام می گیرد که گیرنده هورمون های استروژن و پروژسترون مثبت داشته باشند و در افرادی که گیرنده منفی هستند معمولاً هورمون درمانی جایی ندارد.
پرتودرمانی در درمان سرطان سینه
در این روش، سلول های سرطانی را با تابش پرتوهای قوی از بین می برند. پرتودرمانی به جلوگیری از رشد، تقسیم یا گسترش سلول های سرطانی به دیگر نواحی بدن هم کمک می کند. از آنجایی که پرتودرمانی فقط سلول های سرطانی را هدف می گیرد، کمترین آسیب را به سلول های سالم اطراف وارد می کند.
ایمونوتراپی
استفاده از روش پادتن درمانی برای درمان سرطان پستان
یکی از جدیدترین روشهای درمانی برای درمان سرطان پستان، پادتن درمانی سرطان پستان نام دارد. این روش نیز نوعی ایمونوتراپی به حساب می‌آید. در واقع، هنگامی که سیستم ایمنی بدن یک عامل مزاحم یا مضر در بدن تشخیص دهد، آنتی بادی لازم برای مقابله با آن را خواهد ساخت. آنتی بادی‌ها، مولکول‌ها یا پروتئین‌هایی هستند که می‌توانند به آنتی ژن‌ها متصل شده و با عفونت یا عوامل مزاحم مبارزه کنند. آنتی ژن‌ها نیز به مولکول‌هایی اطلاق میشود که پاسخ ایمنی در بدن را آغاز می‌کنند.
در روش پادتن درمانی برای درمان سرطان پستان، آنتی بادی‌های مونوکلونال در آزمایشگاه تولید می‌گردند. این آنتی بادی‌ها به صورت طبیعی نیز در بدن وجود دارند. با این حال، آنتی بادی‌های ساخته شده در آزمایشگاه نیز به بدن تزریق می‌گردند. تزریق پادتن‌های یاد شده، به روشهای مختلفی مانع از رشد تومور یا پیشرفت آن میشوند. به این ترتیب، پادتن درمانی می‌تواند به درمان سرطان پستان کمک شایانی کند.
مبتلایان به سرطان پستان در سیر درمان خود معمولاً نیاز به شیمی درمانی دارند ولی مواردی هم وجود دارد که نیازی به این کار نیست. به منظور جلوگیری از رشد و گسترش سلولهای سرطانی به نقاط دیگر انجام میشود. سؤالی که بسیاری از بیماران مطرح می کنند این است که آیا من که تحت عمل جراحی قرار گرفته ام و تمام بافت بدخیم خارج شده است؛ چرا باید شیمی درمانی کنم؟
در این مورد باید بدانیم که علاوه بر بافت بدخیم موجود در پستان که با جراحی برداشته شده است، امکان دارد بعضی از سلولهای بدخیم، قبل از جراحی از این بافت خارج شده باشند و در قسمتهای دیگر بدن بصورت بسیار ریز و غیرقابل تشیخص، شروع به فعالیت و رشد کرده باشند. انجام شیمی درمانی برای از بین بردن این سلولهای سرگردان در سایر قسمتهای بدن می باشد.
در موارد خاص مانند سایز کوچک توده و…، احتمال وجود این سلولهای سرگردان بسیار ناچیز است و لذا در این موارد پزشک معالج از انجام شیمی درمانی صرف نظر می کند. برنامه ی شیمی درمانی از نظر نوع دارو، نحوه ی مصرف دارو، تعداد جلسات و فواصل تزریق داروها بسیار متفاوت است مثلاً گاهی بصورت 8 جلسه با فواصل 3 هفته تجویز می شود یا گاهی 4 جلسه با فواصل 2 هفته یا روشهای دیگر که به شرایط بیمار و بیماری و دیدگاه پزشک معالج بستگی دارد. بطور معمول کل دوره ی شیمی درمانی حدود 4 ماه به طول می انجامد.
- بیمارانی که سرطان پستان دارند و جراحی شده اند و سایر اعضای بدن آنها سالم است.
2. بیمارانی که در بررسی های اولیه، گسترش بیماری به دیگر اعضای بدن آنها دیده نمی شود ولی به علت بزرگ بودن توده و یا درگیری وسیع یا موارد خاص دیگر ابتدا شیمی درمانی میشوند و پس از آن تحت جراحی قرار می گیرند. - در مواردی که بیماری به اعضای دیگر بدن مانند کبد، ریه، استخوان و… سرایت کرده است. در این گروه روش اصلی درمان شامل شیمی درمانی و یا هورمون درمانی است.
در شیمی درمانی داروهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که انتخاب دارو و روش شیمی درمانی بستگی به وسعت بیماری دارد و بطور کلی به دو روش تزریقی و خوراکی انجام می شود.شایع ترین داروهایی که در این بیماری کاربرد دارند، عبارتند از :
- آدریامایسین
- اپیروبیسین
- سیکلوفسفامید
- دوستاکسول
- پکلیتاکسول
- جمسیتابین
- ناولبین
- داکسیل
متخصص شیمی درمانی بر اساس ویژگی های تومور شامل سایز و محل تومور، مرحله بیماری، تهاجمی بودن تومور، میزان گسترش آن در بدن، سن بیمار و وضعیت سلامت هر فرد، بهترین ترکیب دارویی را انتخاب خواهند کرد. توجه داشته باشید که روشهای استاندارد مختلفی وجود دارد و بین پزشکان ممکن است در انتخاب یکی از این روشهای استاندارد تفاوتهایی وجود داشته باشد، این امر نباید باعث سردرگمی شما شود.
در مواردی که به علت ابتلا به تمام سینه برداشته میشود؛ روشهایی وجود دارد که با انجام آنها می‌توان این بافت را ترمیم نمود. هدف از این ترمیم ، در حد امکان شبیه به طرف مقابل می باشد. عمل ممکن است همزمان با جراحی برداشت پستان و یا چند ماه بعد در عمل جراحی جداگانه ای انجام شود.