چک صیادی، یکی از انواع چک است که بر اساس جدیدترین قوانین چک ایجاد و معرفی شده اند. چک صیادی بر اساس قانون جدید چک و تحت نظارت بانک مرکزی از طریق سامانه صیاد صادر می شود. یکی از مشخصه های اصلی چک صیادی، رنگ بنفش آن است. در این مطلب قصد داریم به سوال چک صیادی چیست، به طور کامل پاسخ دهیم و ثبت و استعلام چک صیادی را به صورت مرحله به مرحله و تصویری به شما عزیزان آموزش دهیم.
چک صیادی، در ابتدای سال 1400 مبنی بر اصلاح فرایندهای صدور و وصول چک در ادامه قانون چک که از آبان 1397 وضع شده بود، از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد. این قانون در پی افزایش پرونده‌های شکایات مربوط به چک، برای پیشگیری از انواع کلاهبرداری‌ها در زمینه نوشتن یا نقد کردن چک، جلوگیری از ارائه چک بلامحل و همچنین ثبت تمام مراحل از زمان صدور تا وصول چک در سامانه اینترنتی، و دسترسی سریع و آسان به وضعیت چک‌ها به اجرا درآمده است. طبق این قانون تمامی چک‌ها باید در سامانه صیاد ثبت شوند، و دسته چک‌های قدیمی به صورت گذشته صادر نخواهد شد.
ویژگی‌های چک صیادی و تفاوت آن با چک‌های سنتی
با شنیدن اسم چک صیادی، چند ویژگی به ذهن ما می‌رسد؛ برای مثال رنگ بنفش این چک و سامانه صیاد. ما در اینجا درباره ویژگی‌های چک صیادی و تفاوت آن با چک‌های سنتی بیشتر توضیح می‌دهیم. در ادامه به ۶ مورد از تفاوت‌های مهم این دو نوع چک اشاره می‌کنیم:
- در صورتی که شما به عنوان دارنده چک صیادی با چک بلامحل روبرو بشوید، تمام حساب‌های صادرکننده چک در آن بانک و بانک‌های دیگر تا یک سقف مبلغ مشخص توقیف می‌شود. این در حالی است که اگر چک سنتی بلامحل داشتید و صادرکننده چک در حساب‌های دیگر خودش پول داشت، بانک اجازه برداشت پول از آن حساب‌ها را نداشت.
- دسته‌چک‌های صیادی در همه بانک‌ها به یک شکل و یک رنگ (بنفش) صادر می‌شوند.
- شعبه بانک مسئول اعتبارسنجی و صدور دسته‌چک صیادی برای مشتری نیست. همه این مراحل توسط سامانه بانک مرکزی انجام می‌شود؛ بنابراین صدور دسته‌چک بر اساس روابط خاصی که بعضی از مشتری‌ها با شعب دارند و خارج از ضوابط، در مورد چک‌های صیادی امکان‌پذیر نیست.
- دارنده چک سنتی نمی‌توانست وضعیت صادرکننده دسته‌چک را پیش از دریافت چک استعلام کند. اما چک‌های بنفش صیادی به‌راحتی قابل استعلام هستند. این موضوع باعث کاهش در تعداد چک‌های برگشتی می‌شود.
- تمامی فرایندهای صدور، استعلام و ثبت شرکت در تهران به صورت آنلاین انجام می‌شود؛ بنابراین چک صیادی را می‌توان یک چک کاملاً آنلاین دانست.
- امکان صدور چک صیادی در وجه حامل وجود ندارد.
به سامانه “صدور یک پارچه دسته چک” سامانه صیاد و به که قابلیت ثبت و پیگیری در این سامانه را دارند، چک صیادی گفته می‌شود. مهم‌ترین ویژگی چک صیادی وجود شماره منحصر به فرد برای هر برگه چک و قابلیت استعلام گیری این کد با استفاده از پیامک یا سامانه اینترنتی می‌باشد.
همه چک‌های صیادی دارای ویژگی ظاهری یکسان می‌باشند و تنها نام و نشانه بانک صادر کننده حساب چک‌ها با یکدیگر متفاوت است. همه چک‌های صیادی به رنگ صورتی و بنفش چاپ شده‌اند و شماره سریال چک در مقابل نور ماورای بنفش تغییر رنگ می‌دهد.
عبارت “کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است” در قسمت پایین و سمت چپ چک درج شده است. همچنین گیرنده چک، علاوه بر کد 16 رقمی، با اسکن بارکد درج شده در بالای چک امکان استعلام وضعیت آن را دارد. نشانه سامانه صیاد به صورت نامرئی و قابل رویت زیر نور در زمینه چک و به صورت مرئی در پایین چک درج شده است.
شناسه صیاد چک کجاست؟
مهم‌ترین کاربردی که شناسه صیاد چک برای کاربران چک‌های صیادی دارد این است که برای ثبت و استعلام در سامانه صیاد از آن استفاده کنند. با توجه به اینکه مدت زیادی از ارائه دسته‌چک‌های بنفش در بانک‌های ایران نمی‌گذرد، برای بسیاری از کسانی که می‌خواهند چک صیادی صادر یا دریافت کنند و نیاز به ثبت اطلاعات در سامانه دارند، این سؤال پیش می‌آید که شناسه صیاد چک کجاست؟ در عکس زیر می‌توانید محل قرارگرفتن شناسه صیاد در چک‌های صیادی را ببینید:
شکل ظاهری چک صیاد چگونه است؟ + عکس چک صیاد
اولین تفاوت ظاهری که چک‌های صیادی با چک‌های سنتی دارند، رنگ آنهاست. چک‌ها قبلاً با توجه به اینکه توسط کدام بانک صادر شده‌اند ظاهر متفاوتی داشتند اما چک صیادی به رنگ بنفش است. به همین دلیل هم هست که خیلی‌ها چک صیادی را به اسم چک بنفش می‌شناسند.
دومین تفاوت این دو نوع چک، جمله‌ای است که در قسمت پایین و سمت چپ چک‌های صیادی نوشته شده است. در سمت پایین و چپ چک‌های صیادی نوشته شده است که “کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است”.
تفاوت ظاهری سوم بین این دو چک که توجه به آن خیلی مهم است، کد یکتای ۱۶ رقمی (شناسه صیاد) در قسمت بالا سمت چپ چک و یک کیو آر کد (QR code) است که از این کد یکتا و کیو آر کد می‌توانید برای ثبت صدور و دریافت و همچنین استعلام سابقه صادرکننده چک استفاده کنید.
دسته چک صیادی چیست؟ ورژن جدید چک‌های بانکی
در حال حاضر چک‌های قدیمی ارزش و اعتبار چندانی ندارند. در صورت درخواست صدور دسته چک، دسته‌چک‌های صیادی برایتان صادر خواهد شد. بنابراین اگر قصد دریافت چک دارید، باید کاملا بدانید که دسته چک های صیادی چیست و استفاده از آن‌ها چگونه است؟ نشانه سامانه صیاد در پایین هر برگ چک سمت چپ قرار دارد. البته برای مشاهده این نماد باید چک را زیر نور بگیرید تا نشانه سامانه صیاد نمایان شود.
یکی‌دیگر از ویژگی‌های جذاب چک‌های صیادی تغییر رنگ شماره سریال چک در مقابل نور فرابنفش است. این شماره سریال در قسمت بالا سمت چپ قرار دارد. انواع دیگری هم از چک‌ها وجود دارند که در صورت نیاز می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. چک رمزدار یکی از ایمن‌ترین چک‌ها است که درصورت گم شدن یا سرقت هیچ خطری تهدیدتان نمی‌کند. برای آشنایی بیشتر با خواندن مقاله لینک‌شده را به شما توصیه می‌کنیم.
مزایای چک صیادی چیست؟
- عدم امکان دریافت دسته چک توسط افراد فاقد صلاحیت و با سابقه چک برگشتی
- امکان ثبت فوری چک سرقتی و یا مفقودی
- جلوگیری از کلاهبرداری و جعل چک
- عدم امکان صدور چک بلامحل
- عدم امکان صدور چک حامل و حذف ظهرنویسی و پشت نویسی چک
- عدم نیاز به مراجعه حضوری به بانک برای استعلام وضعیت و وصول چک
- امکان استعلام وضعیت چک قبل از دریافت، انتقال و یا عقد قرارداد وابسته به آن
- امکان پیگیری قانونی آسان در صورت بروز هرگونه مشکل یا بدحسابی صاحب چک
نحوه گرفتن دسته چک صیادی
شرایط و مدارک مورد نیاز برای دریافت چک صیادی مانند دسته چک‌های قدیمی است.
مراحل دریافت دسته چک صیادی
- مراجعه به بانک صادر کننده دسته چک
- استعلام سابقه شخص و حساب
- رفع سوءاثر از چک‌های برگشتی قبلی
- افتتاح حساب سپرده با شرایط ذکر شده
- معرفی و ثبت اطلاعات معرف
- ثبت درخواست دسته چک
- دریافت دسته چک
نحوه صحیح نوشتن چک صیادی
در چک‌های صیادی مشکل خط‌خوردگی و جعل مبلغ و امضای چک و همین‌طور پشت نویسی و الحاق توضیحات، حل شده است. از آنجایی که صاحب چک بعد از نوشتن چک باید تمام اطلاعات مربوط به برگه چک، مبلغ، تاریخ سررسید و اطلاعات دریافت‌کننده چک را در سامانه صیاد ثبت کند، دست بردن در متن یا جعل چک تقریباً غیر ممکن است.
اما همچنان نکاتی وجود دارد که قبل از ثبت چک در سامانه باید به آن توجه کنید. بهترین حالت آن است که از پرینتر و برنامه‌های دارای فرمت چاپ چک استفاده کنید و دست‌نویسی نکنید. در نظر داشته باشید پشت‌نویسی و خط‌خوردگی در چک صیادی ممنوع است و در صورت وقوع چک را از اعتبار ساقط می‌کند. از این رو با دقت بالا نگارش چک را انجام دهید. در کنار امضای خود نام و نام خانوادگی خود را هم درج کنید. همچنین اگر صاحب چک فرد حقوقی باشد، در محل امضای صاحب چک، حک مهر واحد حقوقی نیز الزامی است.
برای نقد کردن چک‌های صیادی قبل از هر چیز، چک باید در سامانه صیاد ثبت شود. در قسمت پایین سمت چپ چک‌های صیادی این عبارت را مشاهده می‌کنید: «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است». این عبارت نشان می‌دهد که چک‌های صیادی بدون ثبت در سامانه هیچ ارزشی ندارند و فرد قادر به نقد کردن آن‌ها نخواهد بود.
صادرکننده چک باید هویت گیرنده، مبلغ و تاریخ چک را در سامانه ثبت کند تا فرد قادر به برداشت وجه از بانک باشد. افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند با مراجعه به بانک چک‌های صیادی را دریافت کنند. در شرکت‌ها حسابدارها معمولا مسئول رسیدگی به این مسائل هستند. برای آشنایی بیشتر با انواع حسابداری، خواندن مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
ثبت، انتقال و وصول چک صیادی به سه روش امکان پذیر است و صاحبان چک صیادی می‌توانند بسته به انتخاب خود از یکی از سه شیوه استفاده کنند. همچنین گیرنده چک هم در هنگام دریافت چک باید به بررسی صحت اطلاعات چک و تأیید دریافت آن اقدام کند.
روش‌های ثبت، استعلام و دریافت چک صیادی
- استفاده از اینترنت بانک: همه بانک‌های صادرکننده چک‌های صیادی، ثبت این چک‌ها را در خدمات اینترنتی خود قرار داده‌اند. برای ثبت چک صیادی با اینترنت بانک، پیش از هر چیز باید خدمات اینترنت بانک خود را فعال کنید. با ورود به سایت بانک موردنظر و سپس رفتن به صفحه سامانه صیاد می‌توانید به ثبت چک صیادی بپردازید.
- استفاده از اپلیکیش اختصاصی سامانه صیاد (ساد 24): اپلیکیشن ساد ۲۴ توسط سامانه صیاد طراحی شده است و به این سامانه اختصاص دارد. این اپلیکیشن را از وب‌سایت صیاد دانلود و روی گوشی همراه خود نصب کنید. ثبت چک صیادی از طریق اپلیکیشن‌هایی مانند آپ هم امکان‌پذیر است.
- استفاده از وب‌سایت سامانه صیاد: به نشانه bmi.ir
ثبت چک صیادی با هرکدام از روش‌های بالا به‌آسانی انجام می‌شود. برای این کار به احراز هویت با استفاده از شماره موبایل و شماره ملی دارید. در گام‌های بعدی باید اطلاعات کارت بانکی که چک صیاد را روی آن دریافت کرده‌اید، وارد کنید. ثبت شناسه ۱۶ رقمی، شماره سریال، مبلغ و تاریخ سررسید در مراحل بعدی باید انجام شود. در نهایت، بعد از وارد کردن کد ملی و نام گیرنده چک، اطلاعات ثبت‌شده به شما نمایش داده خواهد شد که باید آن‌ها را تایید کنید. انواع نرم‌افزارها حتی یک چاپ چک را برایتان امکان‌پذیر می‌کند تا با اطمینان بیشتری این روند را طی کنید.