پروژه‌های موفق مهندسی ایران در منطقه / افغانستان؛ کشور فرصت‌های خاموش
متخصصان کشورمان علاوه‌بر استفاده از ظرفیت‌های دست‌نخورده‌ی کشور افغانستان در مسیر توسعه زیرساخت‌های این کشور همسایه، می‌توانند از اتباع ساکن در کشورمان برای تربیت نیروی انسانی متخصص در پروژه‌های مهندسی در افغانستان استفاده کنند و از این راه فضا را برای مهاجرت معکوس در کنار توسعه فردی آن‌ها فراهم کنند، در همین راستا فعالیت مرکز دائمی تجارت میان دو کشور، افتتاح دفتر معادن و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در افغانستان از جمله اقدامات مهندسان ایرانی در این کشور همسایه است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(خبر روزانه)، کشور افغانستان که در قلب آسیای‌میانه قرار دارد، آینده اقتصادی آن به پتانسیل منابع طبیعی بستگی دارد. به‌طور کلی بیش از یک‌هزار و ۴۰۰ منطقه معدنی در افغانستان وجود دارد و دارای منابع نفت، گاز طبیعی، زغال‌سنگ، مس، کروم، آهن، طلا، نقره و سنگ‌مرمر فراوان است. این کشور از نظر وضعیت اقتصادی در ردیف پایین‌ترین کشورهای جهان اما از نظر ثروت زیرزمینی در ردیف ثروت‌مندترین کشورهای جهان قرار دارد، با این‌حال هنوز برای توسعه ملی مورد بهره‌برداری جدی قرار نگرفته است، در همین راستا مهندسان ایرانی می‌توانند کمک شایانی به این کشور همسایه کنند.
اهمیت توسعه معادن سنگ‌آهن و خطوط انتقال انرژی افغانستان
«بهمن صالحی جاوید» دبیر انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران درباره وضعیت سرمایه‌گذاری شرکت‌های پیمانکاری کشورمان در افغانستان و صادرات خدمات فنی مهندسی به این کشور، اظهار کرد: «با وزرای ارشد افغانستان نشست داشتیم و به ما توصیه داشتند که شرکت‌های ایرانی در معادن سنگ‌آهن این کشور حضور داشته باشند و اعلام کردند که بابت واسپاری این معادن، کریدور شرق – غرب از افغانستان را توسعه دهید که بخشی از این مسیر توسط چینی‌ها در حال توسعه و انجام است.»
وی با اشاره به بازارهای شهروندان افغانستان، گفت: «در افغانستان در بخش نیروگاهی، خطوط انتقال برق و گاز حضور داشتیم و افغانستان تمایل دارد که حامل‌های انرژی با تلاش شرکت‌های ایرانی، توسط خط لوله تاپی از ترکمنستان به افغانستان عبور کند و به هندوستان برسد، همچنین این کشور به‌شدت به شرکت‌های راهسازی نیاز دارد و درخواست همکاری داده شده است.»
دبیر انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران بر اهمیت تامین امنیت برای پیمانکاران تاکید کرد و افزود: «تغییرات سیاسی اخیر در کشور افغانستان، ریسک شرکت‌های سرمایه‌گذاری چه ایرانی و چه سایر کشورها را در افغانستان بالا برده‌است، بنابراین لازم است شرکتی از یک کشور با پشتیبانی قوی و محکم در این بازار حضور داشته باشد، برای مثال آمریکا شرکت «بلک‌واتر» را به عنوان یک شرکت بخش خصوصی دفاعی در افغانستان فعال می‌کند تا از شرکت‌های پیمانکاری محافظت کند، بنابراین ریسک سرمایه‌گذاری در این شرایط کاهش پیدا می‌کند و واقعیت این است که وجود امنیت در کنار اقتصاد بسیار اهمیت دارد.»
افتتاح دفتر نظام‌مهندسی ایران در بخش معادن افغانستان
«نورالدین عزیزی» سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان اردیبهشت سال‌جاری(۱۴۰۳) در حاشیه افتتاح نمایشگاه بین‌المللی صنعت با «غلامرضا نجاری» معاون سفیر ایران در کابل، گفت‌وگو کرد. طرفین در این دیدار بر افتتاح «دفتر نظام مهندسی ایران در بخش معادن» و فراهم آوردن زمینه آموزش مهندسان افغانی در ایران توافق کردند.
«رضا بستامی» رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران نیز در این رابطه گفت: «بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که با اتاق صنایع و معادن افغانستان با حضور هیات‌های دو کشور به امضاء رساندیم، تبادل خدمات مهندسی میان ایران و افغانستان، آموزش مهندسان افغان، توسعه روابط معدنکاران ایران و افغانستان و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف معادن این کشور از مهم‌ترین مواد این تفاهم‌نامه است.»
وی با اشاره به گشایش دفتر نمایندگی نظام مهندسی معدن ایران در کابل، افزود: «شرکت‌های ایرانی که تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش‌های معادن افغانستان دارند، می‌توانند از طریق این دفتر به حوزه معدن افغانستان معرفی شوند، البته کار اصلی این دفتر نمایندگی، ایجاد پل ارتباطی میان شرکت‌هایی است که تمایل به سرمایه‌گذاری در افغانستان دارند یا این‌که به عنوان شریک سرمایه‌گذاری در این کشور فعالیت می‌کنند.»
پروژه‌های ریلی و جاده‌ای افغانستان ظرفیت کلانی برای مهندسان ایرانی
«سیدحسین میرشفیع» مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور افغانستانِ دولت سیزدهم، از مذاکره این دو کشور همسایه برای سرمایه‌گذاری ۵.۳ میلیارد دلاری در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی کشورمان برای اجرای پروژه‌های مسکن و زیرساخت‌های حمل‌ونقل در افغانستان خبر داده و گفته است: «بر اساس تفاهم‌نامه مشترک میان دو کشور مقرر است تا علاوه‌بر زیرساخت‌های حمل‌ونقل، بخش خصوصی ایران در زمینه ساختمان‌سازی نیز در افغانستان مشارکت کند. این سرمایه‌گذاری در شهرهای جدید و همین‌طور احداث ساختمان‌های بلند در شهرهای بزرگ آن کشور همچون کابل، هرات، مزارشریف و قندهار امکان‌پذیر است، برآورد می‌شود ۵ تا ۱۰ هزار واحد مسکونی توسط سرمایه‌گذاران ایرانی و با مشارکت شرکت‌های افغانستانی در این چارچوب اجرا شود.»
وی در تشریح پروژه‌های مهمی که قرار است با سرمایه‌گذاری ایران در افغانستان اجرا شود، گفت: «پروژه راه‌آهن هرات – مزارشریف در شمال افغانستان، از پروژه‌هایی است که در برنامه سرمایه‌گذاری و تکمیل توسط شرکت‌های ایرانی است، این مسیر ریلی می‌تواند ارتباط ریلی ایران را به آسیای میانه و کشور چین فراهم کند، طول این خط‌آهن ۶۵۶ کیلومتر است و از طریق رسمی اعلام آمادگی شده است که این راه‌آهن با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایران اجرا شده و به بهره‌برداری برسد، برآورد اجرای این پروژه ۲.۲ میلیارد دلار است.»
نماینده وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم در امور افغانستان، ادامه داد: «در زمینه راهسازی نیز مذاکرات خوبی با افغانستان انجام شده است، وزارت فواید عامه این کشور پروژه‌های مهمی که برای افغانستان از نظر ترانزیتی و حمل‌ونقلی مهم است، به ایران معرفی کرده است، به دنبال آن وزارت راه و شهرسازی با انجمن صادرکنندگان خدمات مهندسی مذاکراتی مقدماتی داشته و زمینه همکاری مشترک به همتای افغانستانی اعلام شده است و ایران در این حوزه حداقل ۳.۱ میلیارد دلار در زمینه اجرای پروژه‌های حمل‌ونقل جاده‌ای دارد.»
میرشفیع در خصوص همکاری ایران و افغانستان در حوزه جاده‌ای و استقبال افغانستان از ترانزیت بین مرزهای دو کشور و سرمایه‌گذاری در حوزه تزانزیت در پایانه‌های مرزی با کشور افغانستان، تصریح کرد: «ایران سه مرز جاده‌ای مهم با کشور افغانستان دارد که در هر پایانه مشکلاتی وجود داشت که در توافقات دو کشور، مشکلات برطرف می‌شوند؛ به نحوی که در مرز دوغارون که در فاصله ۱۲۰ کیلومتری به شهر هرات متصل می‌شود، اختلال ورود و خروج در این دو پایانه در این مرز وجود داشت که توسط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای پیگیری‌های خوبی انجام شد و نظم مناسبی در مرز دوغاورن ایجاد شده است.»
احداث پل دوم میلک با سرمایه‌گذاری ایران و افغانستان
وی بر اهمیت مرز میلک تاکید کرد و گفت: «پایانه مرزی میلک منطقه زابل ایران را به منطقه نیمروز افغانستان متصل می‌کند، ترافیک زیادی در این پایانه از یک پل مرزی عبور می‌کند که موجب معطل ماندن کامیون‌ها در دو طرف مرز می‌شود، در همین راستا مقرر شد تا پل دومی با سرمایه‌گذاری مشترک دو کشور در این منطقه مرزی احداث شود که این توافق به‌زودی اجرایی خواهد شد.»
مشاور سابق وزیر راه و شهرسازی، احداث و بهسازی مسیر جاده‌ای ماهیرود به میلک را از دیگر برنامه‌ها و کمک ایران به افغانستان عنوان کرد و افزود: «پایانه مهم دیگر هم‌مرز با افعانستان، ماهیرود در مسیر بیرجند تا فراه است، که علی‌رغم وضعیت مناسب پایانه ماهیرود، مسیر ماهیرود تا فراه به طول ۱۲۰ کیلومتر وضعیت خوبی ندارد، بنابراین این پروژه در قالب کمک‌های ایران به افغانستان مصوب شده که ایران این جاده را با سرمایه خود بسازد، به نحوی که ارزش کمک جدید ایران برای تکمیل این محور ۲۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.»
انتقال دانش مهندسی به افغانستان با مرکز دائمی تجارت
مرکز تجاری و نمایشگاه دائمی جمهوری اسلامی ایران با مساحتی بالغ‌بر ۷ هزار مترمربع تجاری در ۴ طبقه و ۱۱ طبقه اداری – مسکونی و ۴ هزار و ۲۰۰ متر انبار اختصاصی در موقعیت جغرافیایی مناسب در شهر کابل، اسفند سال ۱۴۰۱ به عنوان بزرگ‌ترین مرکز مراودات تجاری دو کشور دوست و همسایه، ایران و افغانستان احداث شده است.
«سما عبداللهی» رئیس مرکز تجاری دائمی ایران در افغانستان، درباره کارکردهای این مرکز، گفته است: «ما در این مرکز علاوه‌بر این‌که کالاهای موردنیاز را به افغانستان بیاوریم، انتقال دانش فنی، مهندسی، آموزشی، علمی و صنایع وابسته به گروه‌های کالایی را نیز می‌آوریم، همان‌طوری که دغدغه حکومت کنونی کابل اشتغال‌زایی برای مردم است، ما نیز می‌خواهیم زمینه کار را برای جوانان افغانستان فراهم کنیم، سالانه ۲۰۰ هزار دانشجو را می‌پذیریم و متقابلاً می‌توانیم بر اساس نیازهای افغانستان اساتید را برای آموزش نیز روان کنیم.»
وی در مورد آموزش و تحصیل زنان افغانستان نیز، اظهار کرد: «بر اساس مذاکراتی که با وزاری حکومت کنونی افغانستان شده است، تلاش می‌شود تا آموزش از راه دور برای زنان افغانستان فراهم شود تا آن‌ها از تحصیل عقب نمانند، کارهای مقدماتی این طرح انجام شده، تفاهم بین دو طرف صورت گرفته و قرار است به‌زودی اجرایی شود.»
رئیس مرکز تجاری دائمی ایران در افغانستان، ادامه داد: «بزرگ‌ترین طرح طلا و جواهر به افغانستان آورده شده است تا برای مردم اشتغال‌زایی شود، همچنین از زنان بی‌سرپرست حمایت شغلی می‌کنیم، به‌نحوی که به آن‌ها مواد اولیه می‌دهیم تا بتوانند در خانه و یا کارگاه‌های کوچک خودشان تولید داشته باشند و این تولیدات می‌تواند تا سطح صادرات به کشورهای اروپایی و کشورهای همسایه باشد.»
۱۵ دوره نمایشگاه‌های تخصصی ایران در افغانستان
نخستین نمایشگاه سه‌روزه فنی، مهندسی، مخابرات و خدمات شهری ایران، در کابل پایتخت افغانستان آنلاین سال ۱۳۹۹ با استقبال گرم بخش تخصصی و مقامات مربوطه مواجه شد. «بهادر امینیان» سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در کابل به اهمیت انتقال دانش فنی به افغانستان اشاره کرد و گفت: «هرچه مردم و شرکت‌های افغانستان بیشتر توانمند شوند، ما می توانیم بهتر با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم، برگزاری نمایشگاه برای انتقال تکنولوژی و خدمات مهندسی بسیار بااهمیت است که صفحه جدیدی در روابط اقتصادی دو کشور به وجود خواهد آورد.»
«علیرضا صدرزاده» رییس وقت برگزاری نمایشگاه‌های بازرگانی و اقتصادی ایران در کابل نیز، گفت: «با توجه به چشم‌انداز صلح در افغانستان، فرصت سرمایه‌گذاری خوبی در این کشور مشاهده می‌شود که این سرمایه‌گذاری نیازمند زیرساخت است، به این معنی که نیازمندی‌های اولیه در بخش آب، برق خدمات شهری، سرسبزی و دیگر بخش‌ها خواهد بود، به همین دلیل ما این نمایشگاه را به‌صورت تخصصی برنامه‌ریزی و در کابل برگزار کردیم که دانش و تکنولوژی را به مردم و دولت افغانستان عرضه کنند.»
به گفته رییس وقت برگزاری نمایشگاه‌های بازرگانی و اقتصادی ایران در کابل، «تفاوتی که این نمایشگاه با نمایشگاه‌های دیگر دارد، این است که در آن‌ها ما کالای ایرانی را برای فروش و بازاریابی می‌آوردیم، اما در این نمایشگاه وارد کردن دانش و تکنولوژی هدف بود تا با شرکت‌های افغانستان تولید مشترک داشته باشیم، زیرساخت‌های افغانستان را بسازیم که استقبال خوبی از این نمایشگاه صورت گرفت و شماری از وزیران، افراد متخصص و شرکت‌های موردنظر از نمایشگاه دیدن کردند.»
لازم به ذکر است، پانزدهمین نمایشگاه اختصاصی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان نیز، با مجوز سازمان توسعه تجارت ایران و هماهنگی با وزارت تجارت افغانستان، سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل و اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان، در تاریخ ۲۹ شهریور تا ۱ آنلاین ۱۴۰۳ در محل نمایشگاه بین‌المللی افغانستان در شهر کابل، برگزار می‌شود. در این نمایشگاه شرکت‌های ایرانی و افغانستانی در حوزه‌های مختلف فنی و مهندسی با یکدیگر تبادل تکنولوژی خواهند داشت.
با توجه به مطالب فوق، کشور افغانستان دارای ظرفیت‌های اقتصادی فراوانی برای مهندسان جمهوری اسلامی ایران بوده و شرایط سرمایه‌گذاری با خروج آمریکا از این کشور تسهیل شده است، به‌نحوی‌که این کشور درحال‌توسعه از لحاظ کریدوری نیز برای کشورمان دارای اهمیت زیادی است و طرح‌های مهندسی مرزی مانند پل دوم میلک می‌تواند موجب توسعه بازرگانی میان دو کشور شود. همچنین استفاده‌ی حداکثری از منابع معدنی و انرژی‌های تجدیدناپذیر می‌تواند با پروژه‌های مشترک مهندسی میان دو کشور محقق شود که این دستاوردها نیازمند تعاملات سیاسی و اقتصادی بیشتری با این کشور همسایه است. البته لازم به یادآوری است که، آموزش نیروی انسانی و به‌کارگیری اتباع قابل‌توجه کشور افغانستان برای امور فنی نیز از اولویت‌های مهم پروژه‌های خدمات مهندسی محسوب می‌شود.
پایان پیام