جاهای دیدنی قزوین | معرفی ۱۴ تا از مهمترین جاذبه های گردشگری استان قزوین
معرفی بهترین جاهای دیدنی قزوین
برخی دروازه بهشت می‌نامندش و برخی دیگر شهر پاک؛ القاب و عناوینش بی‌شمار است و حمد و مدحش بسیار، آخر کیست که پایتخت خوشنویسی کشورمان را نشناسد؟ کهن شهر قزوین با قدمتی چند هزارساله، فصلی قطور از کتاب تاریخ فرهنگ و هنر ایرانیان را در میان خشت و گِل و نقش و نگار معماری دل‌فریب و طراحی منحصربه‌فرد بناهای باستانی شگفت‌انگیزش جای داده است.
این شهر دیدنی، به موهبت قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، در گذشته شاهراه و گلوگاه اصلی تجارت ایران بشمار می‌رفت و برای سال‌هایی متمادی عنوان دارالسلطنه یا پایتخت کشورمان را در دوران حکمرانی صفویان یدک می‌کشید. قزوین امروزی، به لطف داشتن پیشینه‌ای به درازای تاریخ بلندبالای کشورمان، بیشترین تعداد ابنیه باستانی این سرزمین را در دل خود جای داده است.
این اماکن عتیق و دیرینه در حقیقت یادگارهای گران‌بهایی هستند که سرگذشت پرفرازونشیب چند هزارساله این شهر تاریخی را در طرح و نقش فریبنده و افسونگرشان ترسیم کرده و به منصه ظهور دیدگان شیفتگان هنر ناب معماری ایرانی گذاشته‌اند. در این مطلب با برخی از برترین جاهای دیدنی قزوین آشنا خواهید شد و سیاحتی مجازی را به دل جاذبه‌های مبهوت‌کننده و شگرفی خواهید داشت که نام و آوازه این مقصد دل‌انگیز را به خارج از مرزهای کشورمان مخابره و جهان را از وجود چنین جواهر نفیس و خوش‌تراشی مطلع کرده‌اند.
قلعه الموت؛ مقر فرماندهی اسماعیلیه
بی‌شک روایات گوناگونی درباره این قلعه و چگونگی تصرف آن شنیده‌اید؛ داستان‌هایی که نام حسن صباح، بنیان‌گذار دولت اسماعیلیان الموت را به این مکان تاریخی گره زده‌اند. ایده ساخت قلعه الموت برای نخستین بار در سال ۲۴۶ هجری قمری و در زمان خلافت متوکل عباسی شکل گرفت، اما دوران شکوفایی این قلعه زمانی بود که حسن صباح آن را با توسل به روشی مبتکرانه در سال ۴۸۳ هجری قمری تصرف و به مرکز فرماندهی دولت اسماعیلیه الموت مبدل کرد.
این قلعه به موهبت برخورداری از موقعیت مکانی استراتژیکی و قرار داشتن بر فراز صخره‌ای صعب‌العبور، برای مدتی طولانی از حملات بیگانگان در امان بود، اما همانند هر داستان تاریخی تلخی که به تراژدی غم‌انگیزی ختم شده است، حکایت شکوفایی این قلعه نیز پایانی داشت و در سال ۶۵۴ هجری قمری توسط مغول‌ها رقم خورد. مغول‌ها پس از محاصره‌ای طولانی‌مدت الموت، راه نفوذ به این قلعه را یافتند و آن را به آتش کشیدند.
گرچه اکنون چیزی جز مشتی خشت و گل از این مکان برجای نمانده و به ویرانه‌ای تاریخی تبدیل شده است، بازدید از قلعه الموت و تماشای شکوه و عظمت ازدست‌رفته دژ افسانه‌ای و شگفت‌انگیزی که روزی دیوارهای مستحکم و استوارش ضامن جان و مال ساکنانش بوده، تجربه جذاب و متفاوتی است که حقیقت تلخ و انکارناپذیری را بر ما آشکار می‌سازد: هر چیزی در زندگی، هرچند باشکوه و پایدار، شکننده و آسیب‌پذیر است.
نشانی: استان قزوین، منطقه الموت، شمال شرقی روستای گازرخان
مجموعه باغ صفوی قزوین؛ کلکسیونی گران‌بها از آثار باستانی ادوار مختلف
همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است، این مکان صرفاً به یک سازه باستانی تعلق ندارد، بلکه چندین بنای مختلف تاریخی را که از ادوار مختلف صفویه، افشاریه، زندیه، قاجاریه و پهلوی برجای‌مانده، در برگرفته است. ازآنجایی‌که این مجموعه از ابتدای خیابان سپه قزوین آغاز شده و مساحتی بیش از ۶ هکتار را به خود اختصاص داده است،.
نباید برای بازدید از این مکان شتاب‌زدگی به خرج دهید؛ چراکه وجب‌به‌وجب این مجموعه چنان تماشایی و شگفت‌انگیز است که تأمل و ژرف‌نگری شما را طلب می‌کند: از عمارت‌های شکوهمند باستانی پهلوی و قاجاری و سردر عالی‌قاپو با کاشی‌کاری‌های خیره‌کننده و جذابش گرفته تا بنای مسحورکننده گراند هتل و زیارتگاه خوش‌نقش‌ونگار بقعه پیغمبریه، تمامی ابنیه موجود در این مجموعه چنان به زیبایی به یکدیگر پیوند خورده‌اند که گویی همگی جزئی از کلی منسجم را تشکیل داده‌اند.
چنانچه به تماشای اشیاء باستانی علاقه دارید، بازدید از موزه قزوین را نیز از یاد نبرید. این موزه که بخشی از مجموعه باغ صفوی قزوین بشمار می‌رود، در بخش شرقی این مجموعه واقع گردیده و از بنایی بسیار جذاب با گنجینه ارزشمندی از اشیائی تاریخی که قدمتشان به قبل میلاد مسیح بازمی‌گردند، تشکیل شده است.
نشانی: استان قزوین، ابتدای خیابان سپه
بازار تاریخی قزوین؛ میراثی گران‌بها از دوران صفویه
قدمت چند صدساله، وسعت بسیار زیاد و فضای سنتی و سحرآمیز این بازار موجب شده است که جایگاهی همیشگی در فهرست برترین جاهای دیدنی قزوین داشته باشد. بازار تاریخی قزوین را باید جلوه‌گاهی برای تماشای ترقی معماری کشور دانست؛ مکانی کهن و هزارساله با مساحتی برابر با ۱۴ هکتار و مشتمل بر صدها حجره و بناهای باستانی گوناگونی که هرکدام داستان متفاوتی از تاریخ پرفرازونشیب کشورمان را روایت می‌کنند.
در حقیقت اصالت و اعتبار این بازار چنان زیاد است که در فهرست میراث گردشگری ایران نیز به ثبت رسیده و در لیست سه مرکز اقتصادی محبوب کشورمان جای گرفته است. بازار تاریخی قزوین مکانی چند کاربری است؛ هم می‌شود به‌عنوان مکانی باستانی از آن بازدید کرد و به تماشای کاشی‌کاری‌های دل‌انگیز و تزئینات آجری خوش‌نقش‌ونگار بناهای عتیق و سراهای کهن و چند صدساله آن نشست، و هم به‌عنوان مرکزی تجاری، به گشت‌وگذاری اکتشافی در کوچه‌پس‌کوچه‌های باصفایش پرداخت و سوغاتی نفیس و ارزشمند را پس از ویترین گردی در حجره‌های رنگارنگ آن یافت و با قیمتی بسیار مناسب و منصفانه خریداری کرد.
این بازار از نظر امکانات رفاهی نیز شرایط قابل قبولی دارد، چراکه از امکاناتی نظیر رستوران، کافی‌شاپ، شیرینی فروشی و سرویس بهداشتی برخوردار گردیده است. بنابراین گرسنگی و تشنگی در این بازار معنا ندارد و همواره دم‌نوشی آرامش‌بخش و غذایی سنتی و لذیذ در دسترس بازدیدکنندگان خواهد بود. اما ورودی این بازار کجاست؟ در پاسخ باید گفت که دسترسی به بازار تاریخی قزوین از چهار طریق مختلف: درب‌های شمالی، جنوبی، شرقی و غربی امکان‌پذیر است.
برای ورود از درب شمالی بازار، ابتدا باید به خیابان امام خمینی بروید و سپس به سمت تیمچه سرباز حرکت کنید. اگر درب جنوبی را برای دخول انتخاب کردید، خیابان کوروش تنها گزینه‌ای است که برای دستیابی به بازار پیش روی شماست. ازآنجایی‌که درب‌های بازار از شرق به سمت سرای شاه و از غرب به سمت مولوی نیز گشوده می‌شود، دسترسی به این بازار از هر چهار طرف مختلف شهر میسر گردیده است.
نشانی: استان قزوین، خیابان امام خمینی (درب شمالی)
مسجدالنبی قزوین؛ تلفیق شکوه، زیبایی و اصالت
اگر درب شمالی بازار تاریخی قزوین را برای خروج از این مکان انتخاب کنید، جلوه شگفت‌انگیز بنای باشکوه و خوش‌خط‌وخال عمارتی در ضلع جنوبی خیابان امام خمینی بر شما آشکار می‌گردد؛ مسجدی چند صدساله با گنبدی نیلگون مزین به کاشی‌هایی نگارین و منقوش به خطوط زیبای نستعلیق که سال‌هاست با نمای شگفت‌انگیز و افسونگر خود در راسته بازار قزوین دلربایی می‌کند و هوش از سر شیفتگان هنر معماری سنتی ایرانی می‌رباید. این مسجد که به مسجدالنبی یا مسجد شاه شهرت دارد، از نمای مقابل به‌سان پادشاهی است که بر تخت سلطنت خویش تکیه داده و سربازانی از جنس شبستان‌هایی آجری را در اطراف خود به صف کرده است.
گرچه تاریخچه احداث این مسجد به دوره قاجار نسبت داده شده است، برخی محققان و باستان‌شناسان براین باورند که هسته اصلی مسجدالنبی در دوران صفوی بنا شده است و مسجدی که در دوره قاجار و به‌فرمان فتحعلی شاه احداث گردیده، در حقیقت بر ویرانه‌های مسجدی بوده که در دوران صفویه در این مکان ساخته شده است. گفتنی است که این مسجد بیش از چهارده هزار مترمربع وسعت دارد و از بخش‌های مختلفی نظیر سه درب ورودی، چندین صحن، ایوان و شبستان‌های گسترده‌ای تشکیل شده که هنوز هم دایر و مرکز تجمع برخی ساکنان این شهر دیدنی است.
نشانی: قزوین، منطقه ۱، خیابان امام خمینی
سرای سعدالسلطنه؛ پهناورترین کاروانسرای سرپوشیده خاورمیانه
برخی معتقدند گشت‌وگذار در خیابان امام خمینی به معنای جاذبه گردی در قزوین نیز به‌حساب می‌آید، چراکه شمار فراوانی از جاهای دیدنی قزوین در این منطقه گرد هم آمده و همانند ریسمانی ابریشمی و استوار به یکدیگر گره‌خورده‌اند تا تاروپود نقش برجسته و دل‌فریب مکانی را ببافند که در توصیفش همواره از صفت تفضیلی «ترین‌ها» استفاده شده است. در میان انبوه جاذبه‌های افسونگری که در حوالی خیابان امام خمینی واقع گردیده است، سرای سعدالسلطنه با وسعت پهناور، نمای مبهوت‌کننده و معماری استثنائی و شگفت‌انگیزش، به‌خوبی توانسته حساب خود را از سایرین جدا سازد و به بنایی متمایز و گوهری گران‌سنگ و سترگ در این منطقه مبدل گردد.
این مجموعه وسیع و سه هکتاری به دستور رجالی سیاسی به نام سعدالسلطنه، کسی که در سازندگی و آبادانی شهرتی فراوان داشت، احداث گردید. دارالسلطنه، علاوه بر احداث شاهکارهای شگرف و بی‌همتایی نظیر این مجموعه، در طول دو دهه فعالیت خود به‌عنوان حاکم قزوین توانست بناهای فراوانی از قبیل: مسجد جامع قزوین، چهل‌ستون قزوین و مقبره شاهزاده حسین را مرمت و بازسازی کند و اقدامات عمرانی درخشانی از خود به یادگار گذارد. اکنون مجموعه سعدالسلطنه با داشتن مسجد، چایخانه، چهارسو، تیمچه، شترخان، سراهایی تودرتو و پیچیده و چندین و چند حمام تاریخی نه‌تنها لقب بزرگ‌ترین کاروان‌خانه درون‌شهری کشور را یدک می‌کشد، بلکه لقب وسیع‌ترین کاروانسرای سرپوشیده جهان را نیز به خود اختصاص داده است.
وجود تعداد زیادی رستوران، کافی‌شاپ، فروشگاه‌های صنایع‌دستی، حجره‌های سوغاتی فروشی و مغازه‌های عکاسی در محوطه این مجموعه موجب شده است که سعدالسلطنه از نظر امکانات رفاهی نیز کامل و بی‌نقص باشد و به مقصدی متمایز و عالی برای خرید سوغات و تماشای بخشی از هنر ناب معماری ایرانی مبدل گردد.
نشانی: قزوین، منطقه ۱، خیابان امام خمینی
کاخ موزه چهل‌ستون؛ یگانه کوشک بازمانده از کاخ‌های سلطنتی شاه تهماسب
جاذبه گردی در حوالی میدان آزادی قزوین، شما را به درب‌های باغ باصفایی خواهد رساند که عمارتی کلاه‌فرنگی را در مرکز خود جای داده است؛ کوشکی هشت‌ضلعی و باشکوه که فضایی معادل ۵۰۰ مترمربع از این باغ را به تصرف بنای دو طبقه و تماشایی خود درآورده است: کاخ‌موزه چهل‌ستون؛ تنها جنگجوی بازمانده از پیکار با عوامل فرسایشی زمان. این عمارت کلاه‌فرنگی که نام آن کاخ پرطرفدار چهل‌ستون اصفهان را در ذهن تداعی می‌کند، در حقیقت نسخه متفاوتی از بنایی است که در اصفهان به دست صفویان احداث گردیده است.
وجود بناهایی به نام‌های عالی‌قاپو و چهل‌ستون در قزوین عجیب نیست، چراکه قزوین مدت‌ها و پیش از آنکه اصفهان به پایتخت صفویان منتقل گردد، مقر فرماندهی و پایتخت صفویان بوده است. کاخ‌موزه چهل‌ستون قزوین که تنها بنای کلاه‌فرنگی برجای‌مانده از مجموعه کاخ‌های سلطنتی شاه تهماسب یکم (دومین پادشاه سلسله صفویان) محسوب می‌شود، نه‌تنها به دلیل معماری ناب و قدمت تاریخی بسیار بالایی که دارد، شهرت فراوانی را برای خود دست‌وپا کرده است، بلکه به دلیل محافظت از مجموعه آثار گران‌بها و نفیسی از زیباترین شاهکارهای برجای‌مانده از برترین اساتید خوشنویسی کشورمان به موزه‌ای ارزشمند برای شیفتگان هنر و معماری ایران مبدل گشته است.
در مورد معماری کاخ‌موزه چهل‌ستون باید گفت که این عمارت از بنایی دوطبقه تشکیل شده که توسط ستون‌هایی آجری احاطه شده است؛ ستون‌هایی که در بخش فوقانی خود به طاق‌هایی دل‌فریب و کاشی‌کاری شده ختم گردیده‌اند و ایوانی تماشایی و دل‌فریب، مزین به پنجره‌هایی مشبک و رنگارنگ را بر دوش می‌کشند. در حقیقت دلیل اصلی نام‌گذاری این بنا به چهل‌ستون، انعکاس تصویری است که از این ستون‌ها در آب‌نمای مقابل بنا شکل گرفته است؛ این بازتاب بر تعداد ستون‌های بنا افزوده و توهم بصری به وجود آورده است.
محوطه داخلی کاخ نیز آکنده از عطر و بوی هنر ناب معماری ایرانی است؛ محیطی طراحی‌شده به سبکی بسیار هوشمندانه که با به دام انداختن اندک وزش بادی، تحمل گرمای طاقت‌فرسای تابستان‌ها را امکان‌پذیر کرده است. مقرنس‌کاری‌های دل‌فریب اشکوب‌ها، کاشی‌کاری‌های خیره‌کننده لچکی‌های طاق‌ها و نگارگری‌های هنرمندانه دیوارهای بنا، همگی نشان از نبوغ و استعداد آفرینندگان این بنای افسونگر می‌دهند و ظرفیت بی‌حدوحصر هنر ناب معماری ایرانی در خلق شاهکارهایی چنین ممتاز و استثنائی را به اثبات می‌رسانند.
نشانی: قزوین، میدان آزادی، باغ صفوی، کاخ چهل‌ستون قزوین